Το συνεχές μιας ενοποιημένης θεωρίας για τις ασθένειες

του Γ. Βυθούλκα και του Stefano Carlino, από το περιοδικό Ομοιοπαθητικά Νέα, τεύχος 16, Ιούνιος 2010
Μετάφραση: Ηρώ Κοροβέση και Βασίλης ζήνας
Μεταφραστική επιμέλεια: Βασίλης Ζήνας

Περίληψη

Το θέμα αυτού του δοκιμίου εμπνεύστηκε από την ερώτηση που έκανε ένα παιδί «Γιατί αρρωσταίνω;». Η ερώτηση είναι πολύ ενδιαφέρουσα, αλλά δεν έχει εύκολη απάντηση. Αυτό το άρθρο θέτει υπό συζήτηση μερικές πιθανές απαντήσεις σε αυτό το δύσκολο ερώτημα. Στη ζωή ενός ατόμου, από τη γέννηση έως τον θάνατο, υπάρχει ένα «συνεχές» στις παθολογικές καταστάσεις που ένα άτομο μπορεί να αντιμετωπίσει. Το σώμα, ως σύνολο, υποφέρει βαθιά κάθε φορά που μια οξεία ή μια χρόνια κατάσταση θεραπεύεται λανθασμένα ή παραμελείται. Χρόνιες και οξείες ασθένειες στο ιατρικό ιστορικό ενός ατόμου συνιστούν μιαν άκαμπτη συσχετισμένη αλυσίδα από αντιδράσεις του ανοσοποιητικού, με τη μορφή όμως ενός πραγματικού «συνεχούς» το οποίο σε κάθε χρονική στιγμή υποδηλώνει και το τελικό αποτέλεσμα αυτού του συνεχούς. Η ιδέα που προάγεται εδώ είναι ότι η καταστολή των ασθενειών από υπερβολική χρήση χημικών φαρμάκων ή άλλων μέσων πολλές φορές καταβάλλει τη φυσική άμυνα του οργανισμού και αναγκάζει το ανοσοποιητικό σύστημα να συμβιβαστεί και να «ξεκινήσει» μια βαθύτερη γραμμή άμυνας, η οποία συνιστά την αρχή μιας νέας χρόνιας κατάστασης. Έτσι, η αρχική φλεγμονή μιας οξείας κατάστασης μπορεί να συνεχιστεί ως υποξεία φλεγμονώδης διαδικασία σε βαθύτερο επίπεδο.

Γι' αυτό, καταστάσεις οξείας φλεγμονής πρέπει να αντιμετωπίζονται πολύ προσεκτικά από την αρχή της εμφάνισής τους στην παιδική ηλικία, ώστε να μην αναγκαστεί το ανοσοποιητικό σύστημα να συμβιβαστεί. Προτείνεται επίσης εδώ ότι όλες οι χρόνιες εκφυλιστικές καταστάσεις έχουν χαρακτήρα υποξείας φλεγμονής, και ότι η «φλεγμονή» αποτελεί την κύρια κοινή παράμετρο όλων των ασθενειών.

Υπόβαθρο

Στη ζωή ενός ατόμου, από τη γέννηση έως τον θάνατο, υπάρχει ένα «συνεχές» στην αλληλουχία των φυσικών ασθενειών, οξειών και χρόνιων. Όταν οξείες ασθένειες δεν αντιμετωπίζονται σωστά και ο ασθενής έχει εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, η ολική υγεία του ατόμου διακινδυνεύεται μόνιμα.

Οι οξείες ασθένειες της παιδικής ηλικίας (όχι οι επιδημικές που εκδηλώνονται πρωταρχικά σε συστήματα τα οποία είναι εκτεθειμένα στο εξωτερικό περιβάλλον, όπως το αναπνευστικό σύστημα, το πεπτικό σύστημα και το δέρμα) πρέπει να αντιμετωπιστούν προσεκτικά και να μην καταστέλλονται με υπερβολική φαρμακευτική αγωγή, διαφορετικά οι οξείες ασθένειες θα συνεχίσουν να υφίστανται σε τροποποιημένη μορφή, ως ένα είδος υποξείας φλεγμονώδους διαδικασίας, προκαλώντας την έκφραση των γενετικών προδιαθέσεων του σώματος, και ως εκ τούτου εκδηλώνονται οι χρόνιες εκφυλιστικές ασθένειες. Όλες οι χρόνιες καταστάσεις, επίσης, έχουν φλεγμονώδη χαρακτήρα, και αυτή η «φλεγμονή» αποτελεί την κύρια κοινή παράμετρο που χαρακτηρίζει όλες τις ασθένειες.

Αν το σώμα, κατά το διάστημα που έχει υψηλή θερμοκρασία, πιέζεται κατ' επανάληψη και με επιθετικό τρόπο, μέσω ισχυρών χημικών φαρμάκων, το ανοσοποιητικό σύστημα, καθόσον ήδη σε εξασθενημένη κατάσταση, μπορεί τελικά να υποβαθμιστεί σε τέτοιο βαθμό, που πλέον δεν θα μπορεί να αντιδράσει, παράγοντας υψηλό πυρετό, ακόμη και αν είναι εκτεθειμένο σε παθογόνα μικρόβια [1]. Ένα από τα καλύτερα παραδείγματα αυτού είναι το χρόνιο σύνδρομο κόπωσης, γνωστό και ως «μεταϊικό σύνδρομο». Σε μια τέτοια κατάσταση είναι γνωστό ότι μετά από ιογενή λοίμωξη μπορεί να αναπτυχθεί μια χρόνια κατάσταση, χαρακτηριζόμενη πολλές φορές από επίμονη κόπωση, με μυϊκή αδυναμία, μέτριο πυρετό, ευαίσθητους λεμφαδένες, πονοκέφαλο και κατάθλιψη. ʼλλο ένα παράδειγμα είναι η οξεία ιογενής ηπατίτιδα, η οποία μπορεί να συνεχίσει σε ηπατική αποδιοργάνωση και στο τέλος σε κίρρωση [3], όπως ακριβώς και ένας οξύς ρευματικός πυρετός που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια καρδιακά προβλήματα [4-12]. Είναι επίσης γνωστό ότι οι ηλικιωμένοι έχουν μικρότερη ικανότητα να εκδηλώσουν υψηλό πυρετό μετά την έκθεση σε μολυσματικό παράγοντα [1, 13]. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, όταν ένας υψηλός πυρετός, που οφείλεται σε ιογενή λοίμωξη, αναχαιτίζεται με καταπιεστικά μέσα, το γενικό επίπεδο υγείας υποβαθμίζεται σοβαρά. Την ίδια στιγμή, μια νέα χρόνια εκφυλιστική κατάσταση ξεκινά, για την οποία το σώμα έχει γενετική προδιάθεση.

Οι ερωτήσεις που προκύπτουν εδώ είναι οι εξής: «Ποια είναι η σχέση ανάμεσα σε οξείες φλεγμονώδεις διαδικασίες και χρόνιες ασθένειες που χαρακτηρίζονται από οξείες επιδεινώσεις;» και επίσης «Είναι πιθανόν ότι σχηματίζουν μία και κοινή γραμμή βασικής διαταραχής;». Σε οξείες καταστάσεις που ακολουθούν επιθετικές παρεμβάσεις με ισχυρές χημικές ουσίες, η συνολική υγεία του σώματος πέφτει, και το σώμα παραιτείται από την άμυνά του σε περιφερειακό επίπεδο και προχωράει στην προστασία του σε βαθύτερο επίπεδο. Αν αυτή η νέα γραμμή άμυνας δεχτεί πάλι επίθεση, θα προχωρήσει σε βαθύτερο επίπεδο. Η εξασθένιση της άμυνας θα ακολουθήσει ένα ιεραρχικό πλάνο το οποίο φαίνεται να είναι αρχέτυπο σε όλους τους ανθρώπους (περιφερειακές λοιμώξεις οι οποίες εμβαθύνουν σε ακόμη πιο κεντρικό επίπεδο). Συνεπώς, η υπόθεση που μπορούμε να κάνουμε είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα, του οποίου βασικός σκοπός είναι να διατηρήσει τη ζωή με κάθε τρόπο, είναι δομημένο με τέτοιον τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται και να αντιδρά σε διαφορετικά επίπεδα με διαφορετικούς τρόπους. Το ανοσοποιητικό σύστημα έχει πολλά επίπεδα άμυνας. Η πρώτη γραμμή άμυνας είναι να ανεβάσει υψηλό πυρετό. Αν αυτό δεν είναι πλέον εφικτό, εξαιτίας κάποιας ανεπάρκειας του ανοσοποιητικού, τότε η δεύτερη γραμμή άμυνας είναι μια υποξεία φλεγμονώδης διαδικασία, η οποία έχει την τάση να εξαπλώνεται περισσότερο και συνεπώς να καταβάλλει περισσότερο, προσβάλλοντας ζωτικά όργανα ή συστήματα [14, 15].

Η απεριόριστη πολυπλοκότητα του ανθρώπινου όντος

Αν λάβουμε υπόψη το ανθρώπινο ον ως σύνολο, με νοημοσύνη, συναισθήματα, γλώσσα, γνωστικές και δημιουργικές ικανότητες, κανένας άλλος οργανισμός σε αυτόν τον πλανήτη δεν είναι τόσο πολύπλοκος και πολυδιάστατος όσο ο ανθρώπινος οργανισμός. Συνεπώς δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσει οποιοδήποτε είδος βιοχημικής εξέτασης να μας δώσει μια πραγματικά καθοριστική απάντηση σχετικά με τον βαθμό υγείας ενός ατόμου σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Οι εργαστηριακές εξετάσεις μπορούν να μας δώσουν μόνο μια πολύ γενική ιδέα σχετικά με το τι συμβαίνει σε βιοχημικό επίπεδο μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, και δεν μπορούν να μας περιγράψουν τη συνολική κατάσταση υγείας. Σε αυτό το δοκίμιο θα προσπαθήσουμε να δώσουμε κάποιες παραμέτρους οι οποίες θα βοηθήσουν τον γιατρό να αποκτήσει καλύτερη ιδέα όσον αφορά τη συνολική κατάσταση υγείας του ασθενή του.

Ο ρόλος του περιβάλλοντος στη δημιουργία και τον σχηματισμό ασθενειών

Συνήθως, οι ασθένειες αρχίζουν να εκδηλώνονται από τις πρώτες μέρες ζωής, από τη στιγμή που το περιβάλλον γίνεται εχθρικό στο νεογνό. Ζούμε σε ένα περιβάλλον στο οποίο υπάρχουν οργανισμοί φορείς ασθενειών ή ουσίες που αναγκάζουν το σώμα να αμυνθεί. Η σχέση ανάμεσα στην ικανότητα του ατόμου να προσαρμοστεί και να αμυνθεί, και στην ικανότητα του εχθρικού οργανισμού να θέσει σε κίνδυνο την υγεία του ατόμου, καθορίζει το αν η διαδικασία της ασθένειας θα τεθεί σε λειτουργία. Για να αρρωσταίνει κάποιος άνθρωπος, είναι προφανές ότι χρειάζεται ένας στρεσογόνος παράγοντας, αλλά επιπλέον, το ανοσοποιητικό σύστημα θα πρέπει να είναι σε εξασθενημένη κατάσταση και να έχει ευαισθητοποιημένη προδιάθεση προς τον εχθρικό οργανισμό. Αυτό είναι αρκετά αληθές σε πρώτο επίπεδο. Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχει ένα μικρόβιο και ένας οργανισμός ο οποίος είναι ευαίσθητος στο μικρόβιο αυτό, και έτσι μπορεί να ξεκινήσει μια μικροβιακή μόλυνση, ή μπορεί να υπάρξει μια χημική ουσία στην οποία είναι εκτεθειμένος ένας ευαισθητοποιημένος οργανισμός, και αυτό μπορεί να προκαλέσει την έναρξη μιας ασθένειας [16, 17].

Ο ρόλος του τρόπου ζωής στη δημιουργία ασθενειών

ʼλλος ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο αρρωσταίνουμε είναι ότι η αρρώστια πολλές φορές είναι αποτέλεσμα του τρόπου ζωής μας, των συνηθειών, της διατροφής, των σκέψεών μας. Αν υπερβούμε τα όρια που έχουν καθοριστεί από τη φύση, αναπόφευκτα χάνουμε την ισορροπία της ομοιόστασής μας. Για παράδειγμα, αν θέσουμε τους εαυτούς μας πάνω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο αντοχής, κάποια στιγμή το σώμα θα αντιδράσει αναπτύσσοντας μια ασθένεια. Όταν τρέφουμε αρνητικά αισθήματα, μπορεί να προκαλέσουμε έμφυτες προδιαθέσεις για χρόνιες καταστάσεις.

«Προδιάθεση στις ασθένειες»

Το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής δεν είναι αρκετά για να προκαλέσουν ασθένεια. Υπάρχει ένας νοσογόνος παράγοντας, και το ανθρώπινο σώμα πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένο στον παράγοντα αυτό, και συνεπώς να προκαλέσει οξεία ασθένεια. Είναι κοινά αποδεκτή αλήθεια ότι δύο ή περισσότεροι άνδρες μπορούν να έχουν επαφή με μια γυναίκα η οποία έχει γονόρροια και μόνο ένας από αυτούς να αρρωστήσει. Ένας οργανισμός εκδηλώνει μια ασθένεια όταν έχει μια προδιάθεση, μια εξασθένιση, απέναντι σε έναν συγκεκριμένο νοσογόνο παράγοντα (δεν θα εκδηλώσουν όλοι φυματίωση αν εκτεθούν στο Mycobacterium tuberculosis). Με άλλα λόγια, όταν η σχέση ανάμεσα στη δύναμη του στρεσογόνου παράγοντα και στη δύναμη ενός από τους μηχανισμούς άμυνας είναι υπέρ του στρεσογόνου παράγοντα, το σώμα αρρωσταίνει, ή αν αυτή η υπεροχή του στρεσογόνου παράγοντα είναι υπερβολική, μπορεί ακόμη και να οδηγήσει στον θάνατο τον ασθενή. Κατά πλειοψηφία, οι προδιαθέσεις είναι εκ γενετής [18, 21], αλλά η χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων όπως τα αντιβιοτικά [22, 31] ή η έκθεση στις ελεύθερες ρίζες ή σε άλλες χημικές ουσίες που υπάρχουν στο περιβάλλον [32, 33], μπορούν να προκαλέσουν μετάλλαξη στο DNA, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη «επίκτητων» προδιαθέσεων, εξαιτίας της εξασθένισης συγκεκριμένων οργάνων ή ιστών. Φυσιολογικά, [104] βάσεις DNA καταστρέφονται ανά κύτταρο την ημέρα, και κάθε κύτταρο επισκευάζει αυτήν τη βλάβη για να διατηρήσει τη γονιδιακή του ακεραιότητα. Ευτυχώς, αυτός ο τόσο πολύπλοκος οργανισμός είναι πολύ ικανός, αλλά η δυσλειτουργία του μπορεί να παίξει ρόλο στη δημιουργία νέων προδιαθέσεων [34].

Η καταστολή οξέων ασθενειών ως αιτία έναρξης χρόνιων ασθενειών

Ας πάμε αυτήν την ιδέα λίγο παραπέρα. Έχουμε ασθένειες τις οποίες αποκαλούμε οξείες και ασθένειες οι οποίες είναι χρόνιες και εκφυλιστικές. Είναι σημαντικό να ξέρουμε γιατί κάποιος αρρωσταίνει από μια οξεία ασθένεια και γιατί από μια χρόνια διαταραχή. Θέλουμε να ανακαλύψουμε τι πραγματικά συμβαίνει σε έναν άνθρωπο που γεννιέται και έχει προβλήματα υγείας, και πώς αυτά τα προβλήματα αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της ζωής του. Σχεδόν όλοι έχουμε θέματα με την υγεία μας. Δεν υπάρχει ούτε ένα παιδί που να γεννιέται και να μην έχει ενδεχομένως προβλήματα υγείας κάποια στιγμή, είτε οξεία είτε χρόνια.

Από την άποψη της εκδήλωσης πυρετού, η γενική εικόνα μιας ασθένειας στους ανθρώπους χαρακτηρίζεται από δύο κύριες ομάδες: μια με υψηλό πυρετό και μια με χαμηλό ή καθόλου πυρετό. Στην πρώτη ομάδα ανήκουν οι οξείες ασθένειες και στη δεύτερη ομάδα οι χρόνιες. Ο βασικός σκοπός αυτού του δοκιμίου είναι να δείξει τη σχέση τέτοιων ασθενειών στον ίδιο άνθρωπο, με άλλα λόγια να δείξει ότι υπάρχει ένα συνεχές μέσα σε έναν συγκεκριμένο οργανισμό το οποίο καθορίζει και την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του ατόμου. Μια πολύ ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι πολλές χρόνιες ασθένειες έχουν επιδεινώσεις και υφέσεις [35, 44]. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, ένα άτομο που υποφέρει από επιληψία. Στην κατάσταση κρίσης έχει επιληπτικό σπασμό, αλλά όταν δεν έχει τις κρίσεις, τι αλλαγές γίνονται στο σώμα του και τι αλλαγές γίνονται ώστε να ξεκινήσει μια κρίση επιληψίας; Η ίδια ερώτηση ισχύει και για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, το βρογχικό άσθμα, την αλλεργική ρινίτιδα και άλλες χρόνιες εκφυλιστικές καταστάσεις.

Συνεπώς, η επόμενη εύλογη ερώτηση είναι: «Όταν το σώμα υποτροπιάζει, τα κύματα έξαρσης, τα οποία πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια μιας χρόνιας κατάστασης, είναι συγκρίσιμα με οξείες ασθένειες;» Αν μπορέσουμε να καταλάβουμε πώς λειτουργεί το σώμα, ίσως να μπορέσουμε να φτάσουμε σε μια θεωρία περί των ασθενειών εντελώς διαφορετική από αυτήν που διδάσκεται στους φοιτητές στην κλασική ιατρική σχολή. Στις ιατρικές σχολές, οι φοιτητές μαθαίνουν πώς να διακρίνουν χρόνιες και οξείες ασθένειες, μαθαίνουν για τα διάφορα σύνδρομα, πώς χαρακτηρίζονται όλες οι οξείες καταστάσεις και πώς η καθεμία πρέπει να αντιμετωπιστεί, ξεχωριστά, με μια συγκεκριμένη θεραπεία. Είναι αυτή η γνώση ικανή για έναν γιατρό που θέλει να θεραπεύσει έναν ασθενή ο οποίος απευθύνεται σε εκείνον για κρίσεις άσθματος; Συνήθως, ο γιατρός γνωρίζει τι πρέπει να κάνει σε μια κρίση άσθματος: συνταγογραφεί βρογχοδιασταλτικά, ή αν η κρίση είναι πολύ έντονη, χορηγεί κορτικοστεροειδή και ο ασθενής ξεπερνά την κρίση με ασφάλεια. Λίγο αργότερα, η κρίση επιστρέφει και η κατάσταση θα είναι χειρότερη. Οι κρίσεις θα πολλαπλασιαστούν με τα χρόνια, γινόμενες όλο και πιο επίμονες, και στο τέλος θα αντιμετωπίσουμε ασθενείς, όπως ένας που παρακολουθούσα πρόσφατα, ο οποίος δεν μπορούσε να αναπνεύσει και να μου μιλήσει ταυτοχρόνως.

Σύμφωνα με το άρθρο «Το άσθμα παγκοσμίως», που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific American, Ιούνιος 2000, σ. 30: Το άσθμα ήταν σπάνιο το 1900, τώρα όμως έχει εξελιχθεί σε επιδημία: 15 εκατομμύρια έχουν προσβληθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και 10 φορές περισσότεροι στον υπόλοιπο κόσμο. Κάθε χρόνο, το άσθμα σκοτώνει 5.000 Αμερικανούς, κυρίως ενήλικες σε μεγάλη ηλικία, και 180.000 ετησίως σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Το γιατί έχουν αυξηθεί τα ποσοστά άσθματος δεν είναι ακόμη κατανοητό, αλλά στοιχεία που προέρχονται από μελέτες δείχνουν ότι ενώ η επικράτησή του τείνει να είναι υψηλότερη στις χώρες της Δύσης, κυρίως στις αγγλόφωνες, ουσιαστικά είναι ανύπαρκτο σε απομακρυσμένα μέρη της Αφρικής. Επίσης, η Αμερικανική Ακαδημία Αλλεργικού ʼσθματος και Ανοσολογίας παρουσιάζει πολύ ανησυχητικά δεδομένα σχετικά με την αυξανόμενη επίπτωση του άσθματος [45]. Είναι σαφές ότι ο τρόπος θεραπείας του «δυτικού κόσμου» για τις ασθένειες δεν είναι αυτό ακριβώς που θα έπρεπε να σημαίνει θεραπεύω ανθρώπους. Με την καταπίεση των συμπτωμάτων, μπορεί να έχει κανείς την αρχική εντύπωση ότι συνολικά βελτιώνεται η ασθένεια, αλλά στη συνέχεια η ασθένεια χειροτερεύει όλο και περισσότερο. Είναι σαν να έχει κάποιος μια χύτρα ταχύτητας στην εστία της κουζίνας (το αίτιο της ασθένειας) και να βλέπει τον ατμό να βγαίνει από τη βαλβίδα (σύμπτωμα), και αντί να κλείσει την εστία (να εξαλείψει την αιτία), κλείνει τη βαλβίδα ασφαλείας (καταστολή του συμπτώματος) προκαλώντας μια πολύ επικίνδυνη αύξηση της πίεσης στο εσωτερικό της χύτρας.

Στην καθημερινή πρακτική ρουτίνας έχει αποδειχθεί ο συσχετισμός μεταξύ αμυγδαλεκτομής και πιθανότητα εμφάνισης φλεγμονώδους νόσου του εντέρου [46, 47], επειδή η χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών, που φαίνεται να είναι η αιτία των προβλημάτων τους ασθενούς, μπορεί να προκαλέσει βαθύτερες και πιο σοβαρές ασθένειες. Από τον 17ο-18ο αιώνα, η καταστολή των αιμορροΐδων, της περιόδου και των δερματικών έχει οδηγήσει τις διαταραχές προς τα μέσα στον οργανισμό, προκαλώντας την εμφάνιση άσθματος και δύσπνοιας [48]. Αν κοιτάξουμε τις επίσημες στατιστικές της αμερικανικής κυβέρνησης, από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, που αφορούν ποσοστά θανάτων, βλέπουμε υποχώρηση της θνητότητας εξαιτίας καρκίνου [49].

Με άλλα λόγια, βλέπουμε σαφή μετατόπιση των προβλημάτων σε βαθύτερα επίπεδα. Η υποχώρηση της θνητότητας εξαιτίας των λοιμώξεων δεν ήταν εξαιτίας της εισαγωγής αντιβιοτικών ή εμβολιασμών, γιατί αυτά εισήχθησαν όταν η φθίνουσα τάση αυτών των παθολογιών είχε σχεδόν ολοκληρωθεί [50]. Με ανάλογο τρόπο, μπορούμε να δούμε μιαν ανησυχητική αύξηση της επίπτωσης του αυτισμού στα Αμερικανόπουλα, από το 1992-1993 έως το 1999-2000, περίπου 2.500% κατά μέσον όρο [51]. Εμείς ως θεραπευτές έχουμε την ευθύνη να λάβουμε υπ' όψιν αυτό το φαινόμενο.

Η ολότητα των συμπτωμάτων ως αντίδραση του σώματος προσπαθώντας να αποκαταστήσει την ισορροπία

Πηγαίνοντας πίσω στην ασθματική κρίση, το ζήτημα που ενδιαφέρει την ιατρική σήμερα είναι αν έχουμε τη δυνατότητα είτε να μειώσουμε τη σοβαρότητα των κρίσεων, είτε να θεραπεύσουμε τον ασθενή. Ποιες είναι οι παράμετροι που μας δείχνουν αν ένας ασθενής μπορεί να θεραπευτεί; Αυτοί οι παράμετροι έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον γιατρό. Ας υποθέσουμε ότι το παιδί ασθενεί επανειλημμένα τη μία φορά μετά την άλλη, και αναρωτιέται «Γιατί αρρωσταίνω; Οι φίλοι μου στο σχολείο δεν αρρωσταίνουν ή, πάντως, όχι τόσο συχνά». Ίσως η απάντηση έγκειται πρωταρχικά στην πολυπλοκότητα του ατόμου και της πολύ συγκεκριμένης κληρονομικότητάς του. Μέσα σε αυτήν την κληρονομική προδιάθεση, ο μηχανισμός άμυνάς του προσπαθεί να προσαρμοστεί στο περιβάλλον με σκοπό να επιβιώσει, διατηρώντας την ομοιόσταση χωρίς να χρειαστεί να εκδηλώσει παθολογικά συμπτώματα. Με την εμφάνιση παθολογικών συμπτωμάτων, το σώμα στην πραγματικότητα προσπαθεί να αποκαταστήσει τη χαμένη ισορροπία. Για παράδειγμα, σε ένα πολύ ζεστό περιβάλλον η αντίδραση του σώματος είναι να ιδρώσει με σκοπό να ψυχθεί. Αλλά αν η ψύξη είναι απότομη, το σύστημα θα αντιδράσει με ένα κοινό «κρυολόγημα» στο οποίο, με στόχο να επανέλθει η ισορροπία, θα αναπτυχθεί ένας πυρετός, οδηγώντας την αντίδραση σε παθολογικό βαθμό. Αποτελεί επινόηση η διαπίστωση ότι τα συμπτώματα είναι αρνητικές εκδηλώσεις που πρέπει να εξαλειφθούν ή να κατασταλούν.

Αισθανόμαστε πόνο σε μια άρθρωση όταν το μέλος που υπέστη βλάβη χρειάζεται να ακινητοποιηθεί για να ελαχιστοποιηθεί η τοπική διαταραχή και να επιτραπεί η μέγιστη και τάχιστη αποθεραπεία. Η καταστολή του πόνου, που από τη μια μεριά δίνει ελευθερία κίνησης, μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή οργανική βλάβη? γι' αυτό η ανάπτυξη ενός συμπτώματος είναι χρήσιμος μηχανισμός. Η βιολογία το θεωρεί εξελικτικό μηχανισμό και μηχανισμό προσαρμογής. Γι' αυτό θα έπρεπε να συμπεράνουμε ότι οι επιδημίες παιδικών ασθενειών, για παράδειγμα, είναι αναγκαίες με σκοπό την εκπαίδευση του ανοσοποιητικού συστήματος για να γίνει ισχυρότερο, με στόχο την επιβίωση στη μετέπειτα ζωή.

Το νόημα των συμπτωμάτων

Μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι οξείες ασθένειες είναι συχνά μαθησιακές διαδικασίες του σώματος οι οποίες θα πρέπει να γίνουν αντιληπτές από τον γιατρό ως τέτοιες, με σκοπό την αποφυγή ή την επαγρύπνηση απέναντι σε μια καταπίεση και έναν μετασχηματισμό σε χρόνια ασθένεια. Όταν ένας οργανισμός έρχεται σε επαφή με ένα νέο περιβάλλον, θα πρέπει να μάθει σε ποια κατεύθυνση πρέπει να εξελιχθεί και να ισχυροποιήσει το αμυντικό του σύστημα. Το σώμα εκφράζει τη δυσφορία του μέσα από συμπτώματα, και στα συμπτώματα υπάρχουν πάρα πολλές πληροφορίες ιδιαίτερα χρήσιμες στους γιατρούς, ώστε να τους καθοδηγήσουν στη θεραπεία των ασθενειών και μετά να είναι σε θέση να απαντήσουν σε ερωτήσεις όπως «Μπορεί η ασθένειά μου να θεραπευτεί;» ή «Μπορώ να βοηθηθώ και σε ποιο βαθμό;» Σε χρόνια περιστατικά, ο συμβατικός γιατρός μπορεί πολύ σπάνια να πει ότι μπορεί να θεραπεύσει τον ασθενή. Αυτό που μπορεί να πει είναι ότι θα δώσει φάρμακα στον ασθενή τα οποία θα τον κάνουν να αισθανθεί πιο άνετα, και ότι ο πόνος και όλα τα άλλα συμπτώματα δεν θα τον ενοχλούν τόσο πολύ. Πάντως δεν θα μπορέσει να διαβεβαιώσει ότι ο συγκεκριμένος ασθενής θα θεραπευτεί. Στην Ομοιοπαθητική, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Αυτό σημαίνει ότι ο γιατρός, χρησιμοποιώντας πληροφορίες από την «ολότητα των συμπτωμάτων», μπορεί να πιστοποιήσει σε πολλές περιπτώσεις ότι αυτός ο ασθενής μπορεί ή δεν μπορεί να θεραπευτεί.

Ο αμυντικός μηχανισμός και η ιεραρχία στο ανθρώπινο σώμα

Κάθε ζωντανός οργανισμός έχει το δικό του αμυντικό σύστημα είτε στο ζωικό είτε στο φυτικό βασίλειο [52-58], και ο γιατρός θα πρέπει, αν είναι δυνατόν, να βρει το κλειδί το οποίο αντιστοιχεί στον τρόπο που κάθε οργανισμός αντιδρά στις ασθένειες. Αυτός είναι βασικός κανόνας στην Ομοιοπαθητική. Δεν είναι τυχαίο ότι σε ένα νεογνό, ασθένειες εμφανίζονται κυρίως στα πιο εξωτερικά τμήματα του σώματός του. Οι παιδίατροι συμφωνούν ότι το αναπνευστικό, το πεπτικό και το δέρμα είναι τα συστήματα που πρωτίστως πλήττονται στην παιδική ηλικία. Αυτά τα τρία συστήματα σχετίζονται με την επαφή που έχουμε με το περιβάλλον. Αυτά τα συστήματα υπόκεινται στο μεγαλύτερο ποσοστό επιθέσεων από διάφορα μικρόβια και χημικές ουσίες που προκαλούν ασθένειες τις οποίες ονομάζουμε «οξείες» και χαρακτηρίζονται από υψηλό πυρετό. Το ουροποιητικό σύστημα με τα νεφρά, το αγγειακό σύστημα με την καρδιά και το νευρικό σύστημα με τον εγκέφαλο είναι λιγότερο ευάλωτα και πολύ περισσότερο προστατευόμενα, και είναι πολύ λιγότερο ευπρόσβλητα από οξείες λοιμώξεις στην πρώιμη παιδική ηλικία. Αυτό συμβαίνει γιατί το αμυντικό σύστημα του παιδιού είναι συνήθως σε πολύ καλή κατάσταση, και γενικά είναι σε καλύτερο επίπεδο υγείας απ' ό,τι σε έναν ενήλικα.

Είναι φανερό ότι μια φλεγμονή του δέρματος, των εντέρων ή των βρόγχων είναι λιγότερο επικίνδυνη για τη ζωή του ασθενούς απ' ό,τι μια φλεγμονή των νεφρών, της καρδιάς ή του εγκεφάλου. Ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός προσφέρει και ανατομική αλλά και φυσιολογική προστασία για το κεντρικό νευρικό σύστημα, ρυθμίζοντας αυστηρά την είσοδο πολλών ουσιών και κυττάρων προερχόμενων από το αίμα στον νευρικό ιστό [59], και αυτό δείχνει πως το σώμα είναι σχεδιασμένο για να προστατεύει ενεργά τα συστήματα που είναι πιο ζωτικά για την επιβίωση. Πρέπει να δεχτούμε ότι το σώμα διατηρεί μια ιεραρχία στα όργανα και τα συστήματά του όσον αφορά την προστασία τους.

Γι' αυτό θα προσπαθήσει να διατηρήσει τη διαταραχή σε ένα όσο γίνεται πιο περιφερειακό επίπεδο και όσο μακρύτερα είναι δυνατόν από τα πιο σημαντικά όργανα και συστήματα. Οι πρώτες λοιμώξεις που παρατηρούνται στα παιδιά αφορούν το ανώτερο αναπνευστικό. Πρόκειται κυρίως για αμυγδαλίτιδα, ρινοφαρυγγίτιδα, κοινά κρυολογήματα κ.λπ. και όχι εγκεφαλίτιδες, μηνιγγοεγκεφαλίτιδες και γενικά λοιμώξεις του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι αμυγδαλές είναι μία από τις πύλες που κρατούν τις λοιμώξεις μακριά από τους πνεύμονες, οι οποίοι τοποθετούνται σε ένα μάλλον κεντρικό επίπεδο, έτσι ώστε μια σοβαρότερη λοίμωξη που θα έβαζε σε κίνδυνο όλο το σώμα να αποφευχθεί.

Το σώμα έχει μια οργάνωση, μια νοημοσύνη, που δεν εκφράζεται λογικά, αλλά με έναν τρόπο που μπορεί να παρατηρηθεί από εμάς, λαμβάνοντας υπ' όψιν τα γεγονότα που επισημάνθηκαν πιο πάνω. Για παράδειγμα, ένα παιδί αναπτύσσει αμυγδαλίτιδα και λαμβάνει αντιβίωση, και σύντομα μετά εμφανίζεται και άλλη λοίμωξη και τον επόμενο χρόνο παρουσιάζονται υποτροπιάζουσες αμυγδαλίτιδες, οι οποίες και πάλι θεραπεύονται με αντιβιοτικά. Τον επόμενο χρόνο μπορεί να μην έχει πια αμυγδαλίτιδες, αλλά μάλλον μια εγκατεστημένη λοίμωξη τραχειοβρογχίτιδας και πάλι λαμβάνει αντιβιοτικά. Μετά από μερικά χρόνια, το σώμα, που είναι ήδη εξασθενημένο, θα έχει λοιμώξεις που ξεκινούν από τους πνεύμονες, και πνευμονία. Τώρα, οι πνεύμονες, που είναι τα πιο σημαντικά όργανα του αναπνευστικού συστήματος, προσβάλλονται (από πνευμονία). Πολύ συχνά, η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια κατάσταση που προηγείται μιας ασθματικής παθολογίας, ειδικά όταν η ρινίτιδα καταπιέζεται με φαρμακευτική αγωγή [61-67]. Με άλλα λόγια, η διαταραχή αφήνει την περιφερειακή περιοχή του αναπνευστικού συστήματος και προωθείται όλο και πιο βαθιά στα όργανα του συστήματος που είναι βασικά για την επιβίωση του ατόμου.

Αν αυτή η ιεραρχική διαβάθμιση είναι ένας αρχετυπικός κανόνας σε όλους τους ανθρώπους, η επιλογή που κάνει ο αμυντικός μηχανισμός να διατηρήσει τη φλεγμονή σε περιφερειακό επίπεδο (τις αμυγδαλές) είναι η καλύτερη δυνατή επιλογή, και θα έπρεπε να γίνει κατανοητή και σεβαστή από τον γιατρό που κατανοεί και δέχεται αυτές τις αρχές. Σε μια τέτοια περίπτωση, η επιλεγμένη θεραπεία δεν θα πρέπει να καταστέλλει τη φλεγμονή, σπρώχνοντάς την σε βαθύτερα επίπεδα, αλλά μόνο να υποστηρίζει τον οργανισμό, βοηθώντας τον να ξεπεράσει το πρόβλημα. Ας εξετάσουμε ένα άλλο σύστημα, το ουροποιητικό. Έχουμε έναν ασθενή με επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του ουροποιητικού, που καταλήγει να αναπτύξει διατοιχωματική κυστίτιδα, σύνδρομο επώδυνης κύστης [68] ή μόνιμη νεφρική βλάβη [69]. Όταν εξετάζει κανείς το ιστορικό καθενός απ' αυτούς τους ασθενείς, θα δει μια παρόμοια εξέλιξη. Το σώμα αρχικά προσπαθεί να διατηρήσει τη λοίμωξη σε πιο περιφερειακό και επιφανειακό επίπεδο, και γι' αυτό λιγότερο επικίνδυνο για το σύνολο του σώματος. Με το να παρεμβάλλουμε ισχυρά χημικά φάρμακα, δεν επιτρέπουμε στη διαταραχή να παραμείνει σε αυτό το περιφερειακό επίπεδο, προκαλώντας κατάπτωση του ανοσοποιητικού συστήματος και εξωθώντας τη λοίμωξη σε βαθύτερο επίπεδο, μέχρι που φθάνει και εμπλέκει τα πλέον βαθιά κομμάτια του συστήματος, σε αυτήν την περίπτωση τα νεφρά. Ας δούμε ένα άλλο παράδειγμα. Υπάρχουν ασθενείς που εύκολα παθαίνουν διάρροιες εξαιτίας κάποιας λοίμωξης? αυτές οι διάρροιες θεραπεύονται με χημικά φάρμακα και ενίοτε αντιβιοτικά, και καταλήγει να αναπτυχθεί ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα [75,77] που αντιμετωπίζεται και αυτή με άλλα φάρμακα. Μετά από ένα διάστημα εμφανίζεται ελκώδης κολίτιδα και, τελικά, καρκίνος του ορθού [78, 84]. Η αντιβιοτική αγωγή προκαλεί την τροποποίηση της εντερικής χλωρίδας, ευνοώντας κάποια αναερόβια στελέχη, τα οποία κανονικά υπάρχουν σε λίγες αποικίες και παρέμεναν αβλαβή, ενώ σε αυτήν την περίπτωση αρχίζουν να υπεραναπτύσσονται. Ως αποτέλεσμα αυτής της υπερανάπτυξης, το σύνολο του σώματος μπορεί να υποστεί βλάβη. Προσφάτως, η υπόθεση ότι η ποιότητα της μικροχλωρίδας μπορεί να παίζει σημαντικό ρόλο στην παθογένεση του αυτισμού, γίνεται όλο και πιο αποδεκτή [85-87].

Όλες αυτές οι περιπτώσεις είναι παρόμοιες από μια συγκεκριμένη άποψη: στην αρχή, το σώμα προσπαθεί σε όλες τις περιπτώσεις να διατηρήσει τη διαταραχή σε ένα επίπεδο που δεν είναι βαθύ, είναι περιφερειακό και γι' αυτό εύκολα διαχειρίσιμο. Το ερώτημα είναι αν καταλαβαίνουμε αυτήν την αρχή και προσπαθούμε να διατηρήσουμε τη διαταραχή σε περιφερειακό επίπεδο ή αγνοούμε αυτήν τη ζωτική αρχή και προχωράμε στην καταστολή της εκδήλωσης μιας οξείας κατάστασης. Οι περισσότερες χρόνιες διαταραχές ξεκινούν όταν μωρά, που προσβάλλονται από δερματικά, θεραπεύονται με κορτικοστεροειδή, τα δερματικά καταστέλλονται και δεν επιτρέπουν στο αίμα να εκφράσει τη βαθύτερη διαταραχή στο δέρμα. Πολύ συχνά συνταγογραφούνται αντιβιοτικά για να προλάβουν λοιμώξεις του ουροποιητικού, όχι λόγω της εκδήλωσης συμπτωμάτων, αλλά επειδή οι καλλιέργειες ούρων είναι θετικές για κάποιους τύπους βακτηρίων.

Δεν υπάρχει κάποια έρευνα από την πλευρά του γιατρού γιατί το σώμα «χρειάζεται» αυτές τις αποικίες βακτηρίων, αλλά κατά κανόνα συνταγογραφείται ένα ισχυρό αντιβιοτικό. Αυτό σαφώς και δεν είναι ο βέλτιστος τρόπος θεραπείας των ασθενειών, και πολλές προκλητικές σκέψεις και ιδέες που παρουσιάζονται σε αυτήν τη μελέτη ίσως αξίζουν να ληφθούν υπ' όψιν. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, οι τελευταίες στατιστικές αναφέρουν 328.000 ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, που είναι υπό αιμοδιάλυση. Γιατί δεν υπήρχαν τέτοιοι αριθμοί ασθενών με νεφρική ανεπάρκεια στο παρελθόν; Όταν εξετάζουμε τα ιστορικά των περιπτώσεων αυτών των ασθενών, βρίσκουμε επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος, που θεραπεύτηκαν με αντιβιοτικά. Τελικά, οι λοιμώξεις εκδηλώνονται όλο και βαθύτερα στην κύστη, μετά στην πύελο (πυελονεφρίτιδα) και καταλήγουν στα νεφρά (σπειραματονεφρίτιδα), όπου διαταράσσουν έντονα τη λειτουργία αυτών των σημαντικών οργάνων. Το ερώτημα είναι σε ποια έκταση είναι υπεύθυνα τα πολλά αντιβιοτικά για την πορεία αυτών των γεγονότων;

Οι ασθένειες ως αποτέλεσμα αλυσίδας γεγονότων

Αυτό το οποίο μας ενδιαφέρει είναι να δούμε αν οι τελικές ασθένειες που εμφανίζονται στους ανθρώπους γενικά και σε κάθε άτομο συγκεκριμένα, σχετίζονται με παθολογικά συμβάντα τα οποία ξεκινούν ως οξείες φλεγμονώδεις καταστάσεις και καταλήγουν σε χρόνια εκφυλιστική νόσο, και σύμφωνα με τη συμβατική ιατρική σκέψη αυτό είναι τυχαίο γεγονός, αλλά το ερώτημα είναι: «Είναι αυτό τυχαίο γεγονός ή αποτέλεσμα μιας καθορισμένης, σχεδόν με μαθηματικό τρόπο, πορείας παθολογικών γεγονότων που οδηγούν τον ασθενή στην τελική του κατάσταση;». Είναι πολύ σημαντικό να βρεθεί αν αυτή η κατάσταση που εμφανίστηκε στην ηλικία των 35, 40, 50 ή 55, σχετίζεται με το σύνολο του ιατρικού ιστορικού του ατόμου.

Η προσωπική μου πείρα, λαμβάνοντας το ιατρικό ιστορικό χιλιάδων ασθενών από τη γέννησή τους έως την παιδική ηλικία ή έως τη χρονική στιγμή που ήρθαν να με συμβουλευτούν για χρόνια προβλήματα, μου δείχνει ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα, απαράλλακτα, προσπάθησε να διατηρήσει τη διαταραχή σε περιφερειακό επίπεδο φλεγμαίνοντας ένα μη ζωτικό όργανο, όπως οι αμυγδαλές, και αντιδρώντας στους εισβολείς με υψηλό πυρετό, αλλά μια τέτοια αντίδραση πάντα καταστελλόταν ταχέως με ισχυρά χημικά φάρμακα. Εξαιτίας των βαρέων θεραπειών που χορηγήθηκαν κατά τον χρόνο της οξείας φλεγμονής, δεν επετράπη στο σώμα να ασκήσει την αναγκαία βιοχημική διαδικασία που θα μπορούσε να αποκαταστήσει τη χαμένη ομοιόσταση, και το σώμα επιστρατεύει μια δεύτερη γραμμή άμυνας, που σημαίνει ότι η χρόνια διαταραχή ξεκίνησε με μια υποξεία φλεγμονώδη διαδικασία. Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η βαριά χημική παρεμβολή δεν έδωσε στο σώμα αρκετό χώρο και χρόνο για να ανατάξει τον εαυτό του, έτσι ώστε να μπορέσει να αμυνθεί απέναντι στην επόμενη επίθεση του μικροβίου.

Είναι γνωστό ότι το ανοσοποιητικό σύστημα μαθαίνει πώς να υπερασπίζεται τον εαυτό του μέσα από την εμπειρία των επιδημιών. Όταν δεν επιτρέπουμε σε αυτήν τη διαδικασία να λάβει χώρα, στη συνέχεια θα έχουμε ένα όχι δυνατότερο, αλλά πιο εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Είναι επίσης αλήθεια ότι αν επιτρέψουμε σε όλες τις οξείες ασθένειες να διατρέξουν τη φυσική τους πορεία, μερικοί ασθενείς θα πεθάνουν. Μερικές φορές, η «πνευμονία» θα είναι δυνατότερη από τις άμυνες και ο ασθενής θα υποκύψει. Αυτή είναι η πορεία όλων των οξείων ασθενειών. Έχουν μια πρόδρομη περίοδο, μια κλιμάκωση, και ένα τέλος που καταλήγει είτε στη θεραπεία (λύσις) είτε στον θάνατο. Εδώ έχουμε την προσφορά της Ομοιοπαθητικής και άλλων εναλλακτικών μεθόδων.

Είναι δυνατόν, αντί να κατασταλεί μια λοίμωξη, να βοηθηθεί το σώμα να ξεπεράσει την οξεία φάση με φυσικό τρόπο, ενδυναμώνοντας τις άμυνες με ένα φάρμακο που παράγει παρόμοια συμπτώματα με αυτά της ασθένειας. Με αυτόν τον τρόπο βοηθάμε το σώμα να ανακτήσει την ισορροπία του. Μίλησα πριν για τη θεωρία «Το συνεχές μιας ενοποιημένης θεωρίας για τις ασθένειες, οξείες και χρόνιες». Σύμφωνα με αυτήν την θεωρία, όλες οι χρόνιες ασθένειες και όλες οι φυσικά προκύπτουσες χρόνιες εκφυλιστικές νόσοι, είναι «φλεγμονώδεις διαδικασίες» [88]. Η κύρια διαφορά μεταξύ μιας φλεγμονώδους διαδικασίας σε μια χρόνια κατάσταση και σε μια οξεία κατάσταση είναι η εκδήλωση υψηλού πυρετού κατά την οξεία φάση [89-98].Το σώμα, όταν έχει τη δυνατότητα να παράγει υψηλό πυρετό, είναι σε σχετικά καλή κατάσταση υγείας. Όταν δεν έχει πια αυτήν τη δυνατότητα, σημαίνει ότι δεν επιτρέψαμε στη φλεγμονώδη διαδικασία να παραμείνει σε περιφερειακό επίπεδο, και τώρα η φλεγμονή πήγε σε βαθύτερο επίπεδο, σε ένα ζωτικό όργανο ή ακόμα και στο σύνολο του συστήματος π.χ., συστηματικός ερυθηματώδης λύκος). Η νέα κατάσταση είναι ότι τώρα έχει διαβρωθεί από μια υποξεία φλεγμονώδη διαδικασία, με χαμηλό πυρετό ή χωρίς καθόλου πυρετό, αλλά επίσης χωρίς τη δυνατότητα για τελική επίλυση (λύσις). Αντίθετα, ό,τι συμβαίνει τώρα είναι ότι η υποξεία φλεγμονώδης διαδικασία καταστρέφει, σταθερά, νέες περιοχές του οργανισμού και υπάρχει συνεχής επιδείνωση της χρόνιας κατάστασης [99-108].

Έχουμε μια παρόμοια φλεγμονή, όπως το περιφερικό οξύ, αλλά σε βαθύτερο επίπεδο, και το σώμα δεν μπορεί πλέον να αντεπεξέλθει σε αυτήν παράγοντας υψηλό πυρετό, εκτός από σποραδικές προσπάθειες. Για παράδειγμα, άνθρωποι που πάσχουν από ημικρανίες, σχεδόν τακτικά λένε ότι έχουν κρίσεις κατά περιόδους [09-114] (π.χ., δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα). Σε αυτές τις περιπτώσεις, αν ερευνήσουμε, θα βρούμε ότι υπήρχαν διάφορες οξείες ασθένειες πριν από την έναρξη των ημικρανιών, με υψηλό πυρετό, όπως οξεία αμυγδαλίτιδα, κυστίτιδα ή βρογχίτιδα, οι οποίες θεραπεύτηκαν λανθασμένα και κατεστάλησαν πριν εμφανιστούν οι ημικρανίες. Είναι η ίδια φλεγμονή που δεν της επιτράπηκε να εκφραστεί όταν ήταν σε μορφή αμυγδαλίτιδας, και τώρα το σώμα κανονικά ανακτά δυνάμεις και κάνει μια προσπάθεια να αναπαράγει την αρχική οξεία κατάσταση. Ο ασθενής αντιλαμβάνεται αυτήν την προσπάθεια σαν το σύνδρομο που ονομάζουμε «ημικρανία ή αθροιστικές κεφαλαλγίες».

Μερικά χρόνια πριν, όταν μιλούσα για το συνεχές των ασθενειών, δεν ήξερα τον βιοχημικό μηχανισμό που θα μπορούσε να δημιουργήσει αυτές τις υποξείες φλεγμονές. Αργότερα διάβασα για την ιδέα των πρωτεϊνών της φλεγμονής. Ένας από τους μαθητές μου μού έφερε αποτελέσματα μιας μελέτης που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ, που δείχνουν ότι η σχιζοφρένεια είναι, κατά πάσα πιθανότητα, φλεγμονώδης διαδικασία [122]. Η άμεση αντίδραση των ερευνητών ήταν να βρουν ένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο για να θεραπεύσουν τη σχιζοφρένεια. Έτσι λοιπόν, όλα αυτά τα χρόνια δεν μάθαμε ότι αυτός ο τρόπος σκέψης είναι λανθασμένος, και επιμένουμε ακόμα και σε αυτά τα τελευταία στάδια σε αυτόν τον τρόπο σκέψης – εξαφανίζοντας τον φορέα του στρες και όχι ενδυναμώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Η συμβατική ιατρική σκέψη είναι «Αφήστε μας να βρούμε τον παράγοντα που προκαλεί την ασθένεια, να βρούμε ένα χημικό φάρμακο που μπορεί να τον εξουδετερώσει και να θεραπεύσουμε τον ασθενή». Αποτυγχάνουν να συνειδητοποιήσουν ότι αυτές είναι πρωτεΐνες φλεγμονής και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν παρά μόνο ενδυναμώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Αν η ιατρική δεν συμφιλιωθεί με αυτόν τον τρόπο σκέψης, η ανθρωπότητα θα συνεχίσει να βιώνει όλο και πιο σύνθετες ασθένειες, οι οποίες θα είναι όλο και πιο δύσκολο να θεραπευτούν.

Η Ομοιοπαθητική είναι ικανή να επαναφέρει το ανοσοποιητικό σύστημα στην αρχική του δύναμη

Το σώμα έχει τη δυνατότητα να αντιδρά σε στρεσογόνους παράγοντες του περιβάλλοντος, η οποία θα πρέπει μάλλον να ενισχυθεί παρά να κατασταλεί, έτσι ώστε να ξεπεραστεί η φλεγμονή με φυσικό τρόπο, χωρίς να την ωθήσει σε βαθύτερα επίπεδα. Αυτή η συνολική διαδικασία αντίδρασης του σώματος που παράγει οξεία φλεγμονή με υψηλό πυρετό είναι το «αποτέλεσμα εκατομμυρίων βιοχημικών αντιδράσεων», έχοντας στόχο να επανεγκαταστήσει τη χαμένη ισορροπία, την ομοιόσταση. Αν αυτή η διαδικασία διακοπεί και εξαναγκαστεί να εξαφανιστεί με την άσκηση βίαιης χημικής δύναμης, και δεν μπορέσει να φτάσει στην κορύφωση της θεραπευτικής αποστολής της, που θα επέφερε κατά προσέγγιση την ομοιόσταση, το σώμα είναι υποχρεωμένο να επανακαθορίσει την άμυνά του, και το ανοσοποιητικό σύστημα αποφασίζει να λάβει μια βαθύτερη γραμμή άμυνας, εσωτερικοποιώντας τη φλεγμονώδη διαδικασία. Αυτό είναι το αρχικό σημείο μιας χρόνιας ασθένειας. Μπορεί να είναι μια νόσος του κολλαγόνου, ερυθηματώδης λύκος, ψωρίασις, σκλήρυνση κατά πλάκας, νευρομυϊκές νόσοι, ψυχιατρικές νόσοι, αυτισμός κ.λπ.. Η σημαντική διαφορά είναι ότι αυτήν τη φορά το ανοσοποιητικό σύστημα δεν έχει τη δύναμη για να σηκώσει ξανά υψηλό πυρετό με στόχο να επιτύχει την θεραπεία. Αν υπήρχε καλύτερο σύστημα θεραπείας των οξέων ασθενειών με ηπιότερα μέσα, τότε το ανοσοποιητικό σύστημα δεν θα χρειαζόταν να συμβιβαστεί και να δεχθεί τη διαταραχή σε βαθύτερο επίπεδο. Η καταστολή του πυρετού σε εγκυμονούσες ή σε μικρά παιδιά μπορεί να προκαλέσει την έναρξη αυτισμού [123]. Τα αυτιστικά παιδιά σπανίως κάνουν πυρετό, είχαν πυρετούς, πριν γίνουν αυτιστικά. Για παράδειγμα, πολλά από αυτά είχαν υποτροπιάζουσες μέσες ωτίτιδες με υψηλό πυρετό, που κατεστάλησαν με αντιβιοτικά ή με ισχυρά αντιπυρετικά. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι αν αυτά τα παιδιά αναπτύξουν πυρετό, η αυτιστική κατάσταση βελτιώνεται [124].

Με την ορθή θεραπεία, οι πυρετοί θα επιστρέψουν, ενώ η αυτιστική συμπεριφορά βελτιώνεται δραματικά. Ασθένειες των μοντέρνων κοινωνιών μας προσβάλλουν όλο και περισσότερο το περιφερικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Με δεδομένο το γεγονός ότι το πιο σημαντικό όργανο είναι ο εγκέφαλος, αν εξακολουθήσουμε να σπρώχνουμε την ασθένεια στο κέντρο του σώματος, θα γίνουμε σύντομα μάρτυρες μιας τρομερής αύξησης σε ψυχωσικές ασθένειες.

Ιάπωνες ερευνητές βρήκαν ότι μπορούν να θεραπεύσουν τον καρκίνο προκαλώντας πυρετό [125], μέσω διάφορων αντιγόνων που προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας και έχουν αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Εισήγαγαν πυρετογόνους παράγοντες μέσα στο σώμα, το σώμα αντέδρασε και είδαν υποχώρηση του καρκίνου [126]. Το ίδιο παρατηρήθηκε σε παιδιά που πάσχουν από αυτισμό [127].

Ελπίζουμε να δώσουμε απάντηση στην ερώτηση του παιδιού «Γιατί αρρωσταίνω;», γιατί είχε ξεκινήσει με αμυγδαλίτιδα και τώρα έφτασε να έχει άσθμα.

Συζήτηση

Σε κάθε βήμα μπροστά που κάνει ο άνθρωπος στις επιστημονικές του προσπάθειες, συναντά πάντοτε αντιστάσεις. Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη κοινωνικές και επιστημονικές επαναστάσεις που ταρακούνησαν τα θεμελιώδη και τις πεποιθήσεις των ανθρώπων. Με απαράλλακτο τρόπο, τέτοιες ανακαλύψεις απαίτησαν περίοδο πολλών χρόνων για να επεξεργαστούν και να γίνουν δεκτές. Κάθε ένα από αυτά τα σημαντικά βήματα, πάντως, άνοιξε ευρύτερους ορί- ζοντες, που επέτρεψαν στους ανθρώπους να εξελιχθούν. Η Ομοιοπαθητική αποτελεί μία από αυτές τις μεγάλες επαναστάσεις, και από τη στιγμή που λειτουργεί σε ακόμη άγνωστα και ελάχιστα εξερευνημένα πεδία του ανθρώπινου κόσμου, απαιτεί περισσότερο από 200 χρόνια (από την εποχή της ανακάλυψής της από τον Σάμουελ Χάνεμαν) πριν ο επιστημονικός κόσμος λάβει σοβαρά υπ' όψιν τις δεκάδες χιλιάδες αποδείξεις που έχουμε σήμερα στα χέρια μας για τα θαυμάσια αποτελέσματά της σε ανθρώπους και ζώα. Έχουμε όλοι υπ' όψιν μας το γεγονός ότι κάθε ζωντανό ον δεν μπορεί να ξεφύγει από τους νόμους της θερμοδυναμικής. Σύμφωνα με τον δεύτερο από αυτούς τους νόμους, ολόκληρο το σύμπαν τείνει αυθόρμητα προς τη μέγιστη δυνατή αταξία. Μόνο η παροχή ενέργειας σε ένα σύστημα μπορεί να αντισταθμίσει την αύξηση του χάους. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί την ύπαρξη δυϊσμού σε κάθε ζωντανό ον, στο οποίο η παγκόσμια τάση προς την αταξία (κάτι που αυθόρμητα συμβαίνει μετά τον θάνατο του ίδιου του όντος) αντισταθμίζεται συνεχώς από την ενδογενή τάση προς την τάξη και την αρμονία, σε ισορροπία των δυνάμεων που διατηρούν το ον «ζωντανό».

Η ανακάλυψη των πολύπλοκων και θαυμάσιων βιοχημικών μηχανισμών της ζωής οδήγησε τους ανθρώπους να δοκιμάσουν να τους επηρεάσουν με την εισαγωγή άλλων μορίων μέσα στο σύστημα του σώματος, προσπαθώντας να τροποποιήσουν τις οδούς και να ελέγξουν τις «αιτίες» της δυσλειτουργίας. Στην πραγματικότητα, σε ένα ενεργειακό σύστημα που διαχειρίστηκε τον εαυτό του για περισσότερο από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, οι βιοχημικοί μηχανισμοί που παρατηρούμε, όταν το σύστημα είναι σε ανισορροπία (για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια υψηλού πυρετού), δεν είναι τίποτε άλλο από τα τελευταία αποτελέσματα της καλύτερης δυνατής λύσης που ο θαυμάσιος και έξυπνος μηχανισμός άμυνας βρήκε για να προσπαθήσει να αποκαταστήσει την τάξη στο σύστημα που αναστατώθηκε από έναν στρεσογόνο παράγοντα.

Γι' αυτόν τον λόγο, τα μεταβολικά φαινόμενα δεν θα έπρεπε να παρεμβληθούν με τη χρήση άλλων χημικών παραγόντων, γιατί δεν θα κάνουν τίποτα περισσότερο από το να παρεμποδίσουν τον αμυντικό μηχανισμό στην ευφυή του έκφραση της ανάρρωσης. Αντίθετα, είναι αναγκαίο να προάγουμε τις δυνατότητες του αμυντικού μηχανισμού απομακρύνοντας τις «ενεργειακές» αιτίες της εξασθένισής του.

Συμπεράσματα

Κάθε ανθρώπινο ον προσβάλλεται από ασθένειες, οξείες και χρόνιες, οι οποίες είναι διασυνδεδεμένες καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής σε ένα «συνεχές ενός υποστρώματος των ασθενειών», που οδηγεί σε μια τελική νοσηρή κατάσταση που ορίζει το τέλος της ζωής. Το ερώτημα είναι αν η ιατρική μπορεί να ανακαλύψει τρόπους θεραπείας των οξέων ασθενειών, οι οποίες συνιστούν την έναρξη της ανισορροπίας, με ηπιότερα μέσα, που να προάγουν και να ενισχύουν τη φυσική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, παρά να την καταστέλλουν με ισχυρά χημικά φάρμακα, ίσως βλάπτοντας ανεπανόρθωτα το ανοσοποιητικό σύστημα. Ο αμυντικός μηχανισμός ως σύνολο φαίνεται να έχει «υψηλότερη» νοημοσύνη, που είναι ικανή να διατηρήσει τη βέλτιστη ισορροπία κάτω από κάθε είδους στρες. Αλλά αν, υπό ορισμένες συνθήκες, το σώμα δεν μπορεί να ξεπεράσει και να εξουδετερώσει τον στρεσογόνο παράγοντα, ενώ το πρόβλημα είναι σε ένα περιφερικό επίπεδο, αυτό υποσκάπτει την καθολική υγεία του και μεταφέρει την αμυντική προσπάθεια σε βαθύτερο επίπεδο, κινητοποιώντας τις άμυνες σε ένα βαθύτερο και γι' αυτό πιο σημαντικό όργανο ή σύστημα, ορίζοντας με αυτόν τον τρόπο την «απαρχή» μιας χρόνιας εκφυλιστικής ασθένειας. Το μοντέλο που παρουσιάζουμε εδώ, αναδύεται από άμεσες παρατηρήσεις σε δεκάδες χιλιάδες ασθενείς, εδώ και σχεδόν πενήντα χρόνια.

Vithoulkas G, Carlino S.The “continuum” of a unified theory of diseases. Medical Science Monitor 2010 Feb;16(2):SR7-15.