Τι είναι placebo

Φαινόμενο placebo (πλασέμπο) ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο ένας ασθενής παρουσιάζει βελτίωση ενώ λαμβάνει ένα εικονικό φάρμακο, δηλαδή μια ουσία χωρίς πραγματική δράση για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Πρόκειται δηλαδή για φαινόμενο αυθυποβολής, κατά το οποίο, ο ασθενής πιστεύοντας ότι λαμβάνει ένα φάρμακο που θα τον βοηθήσει, εξ'αιτίας αυτής της πεποίθησης και μόνο παρουσιάζει βελτίωση.

Τα εικονικά σκευάσματα (placebo) χρησιμοποιούνται ευρέως στις ιατρικές μελέτες για τη σύγκριση της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων. Το φαινόμενο placebo είναι ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο και παρουσιάζεται περίπου στο 30% όσων λαμβάνουν φάρμακα (χημικά ή μη).

Ομοιοπαθητική και placebo

Η δράση της Ομοιοπαθητικής ΔΕΝ οφείλεται στην αυθυποβολή, δηλαδή ΔΕΝ οφείλεται στο φαινόμενο placebo.

Αρκετοί άνθρωποι νομίζουν ότι η ομοιοπαθητική δρά μέσω του placebo (της αυθυποβολής) και δυστυχώς πολλοί από τους αλλοπαθητικούς γιατρούς έχουν αυτή την πεποίθηση. Ομως αυτό συμβαίνει διότι έχουν άγνοια των γεγονότων. Οι αποδείξεις για τη θεραπευτική δράση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων είναι πάρα πολλές, όχι μόνον κλινικές αλλά και εργαστηριακές, από πειράματα που κατά καιρούς έχουν γίνει και δημοσιευτεί σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά. Υπάρχουν επίσης αρκετές μετα-αναλύσεις που τεκμηριώνουν ότι η δράση της ομοιοπαθητικής δεν οφείλεται στο φαινόμενο placebo όπως και έκθεση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) το 2005 όπου αναφέρεται ότι η δράση της ομοιοπαθητικής δεν εξηγείται με το φαινόμενο placebo και συστήνει την περαιτέρω διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της στα χρόνια νοσήματα.

Πριν από αρκετά χρόνια άτομα με πλήρη άγνοια της Ομοιοπαθητικής Ιατρικής στην προσπάθεια τους να ερμηνεύσουν τα εντυπωσιακά της αποτελέσματα ή και με σκοπό να τα μειώσουν, διατύπωσαν την υπόθεση ότι πιθανώς τα αποτελέσματα της Ομοιοπαθητικής στηρίζονται στο placebo. Αυτή η υπόθεση βεβαίως σήμερα θεωρείται ξεπερασμένη και μπορεί να απαντηθεί με τις εξής επισημάνσεις:
α. Γιατί μπορεί να ασκεί αυθυποβολή μόνο ο ομοιοπαθητικός ιατρός και όχι οι άλλοι γιατροί, ακόμη και όταν έχουν τίτλους ή μεγάλη εμπειρία;
β. Γιατί άραγε ο ασθενής γίνεται καλά μόνο όταν του χορηγηθεί το ενδεικνυόμενο φάρμακο και όχι το οποιοδήποτε άλλο ομοιοπαθητικό φάρμακο;
γ. Το αποτέλεσμα που μπορεί να έχει το placebo (αυθυποβολή) είναι συνήθως βραχυχρόνιο (λίγες ώρες, ημέρες, ή βδομάδες) και όχι μακροχρόνιο, όπως είναι το αποτέλεσμα με την Ομοιοπαθητική θεραπεία,
δ. Η Ομοιοπαθητική έχει θαυμάσια αποτελέσματα στα βρέφη και στα νήπια και βέβαια κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι σε αυτά ασκείται αυθυποβολή.
ε. Η Ομοιοπαθητική Κτηνιατρική, η οποία είναι ευρέως διαδεδομένη στο εξωτερικό -τελευταία και στην χώρα μας- έχει πολύ καλά αποτελέσματα στα ζώα και βέβαια και σε αυτή την περίπτωση είναι αδύνατο να ασκείται αυθυποβολή (placebo effect).

Θα αναφερθούμε σε ορισμένες περιπτώσεις θεραπειών. Πρώτα απ'όλα, η ομοιοπαθητικη θεραπεύει τα βρέφη, στα οποία είναι αδύνατο να υπάρξει φαινόμενο placebo. Στα βρέφη η χορήγηση του φαρμάκου γίνεται μέσω του νερού ή του γάλακτος που πίνουν, έτσι ώστε αυτά δεν αντιλαμβάνονται ότι παίρνουν κάποιο φάρμακο. Εκτός των βρεφών, υπάρχουν θεραπείες ασθενών που βρίσκονται σε "διανοητική σύγχυση" ή σε "κώμα". Αυτοί οι ασθενείς λόγω της καταστάσεως τους, δεν γνωρίζουν το περιβάλλον τους, αυτά που συμβαίνουν γύρω τους ή στον εαυτό τους. Το γεγονός της θεραπείας αυτών των καταστάσεων με την ομοιοπαθητικη ιατρική αντικρούει την άποψη περί placebo, γιατί οι ασθενείς δεν γνωρίζουν ότι παίρνουν φάρμακο και επομένως δεν μπορούν να αυθυποβληθούν. Εκτός αυτών η ομοιοπαθητική για πάρα πολλά χρόνια εφαρμόζεται και στα ζώα- τα δε τελευταία χρόνια και στη χώρα μας από κτηνιάτρους που έχουν εκπαιδευτεί στην ομοιοπαθητικη. Αλλη μία απόδειξη λοιπόν για τη δράση της ομοιοπαθητικης είναι η θεραπεία των ζώων που αναμφισβήτητα στερούνται της ικανότητας για αυθυποβολής placebo.