Συμπεράσματα του 15ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ομοιοπαθητικής Ιατρικής, 2009

Ο καθηγητής φαρμακολογίας Ιωάννης Στ. Παπαδόπουλος, με κριτική σκέψη, παρουσιάζει τα συμπεράσματα του 15ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ομοιοπαθητικής Ιατρικής (Αθήνα, Δεκέμβριος 2009).

---

Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση και για την τιμή ένας κλασικός γιατρός να βγάλει τα συμπεράσματα. Η μεγαλύτερη επιτυχία του συμβουλίου της ΕΕΟΙ είναι να επιλέξει τον Π. Γαρζώνη για πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής, με τα συνοδά μέλη, βέβαια, τα οποία είναι εκλεκτά.

Θεώρησα αποδοτικό να πω ορισμένα γενικά συμπεράσματα σύντομα και να πω, για να μην αρχίσουμε από κάθε εργασία τι συμπέρασμα βγαίνει, που δεν είναι και εφικτό, ορισμένες σκέψεις που μου δημιουργήθηκαν από την παρακολούθηση όλων αυτών των ομιλιών. Από τα γενικά, πολύ επιτυχές συνέδριο, με πολλές δραστηριότητες, εκπαιδευτικές, με φόρουμ νέων γιατρών, πολύ πρωτότυπο και πολύ καλό, και με επιλογή καλού θέματος για να παρουσιάσουν οι νέοι γιατροί, και τα κλινικά φροντιστήρια φυσικά, οι αίθουσες ήταν γεμάτες. Αυτό δείχνει ότι ή οι ομιλητές ήταν καλοί, ή τα θέματα ήταν καλά, ή υπάρχει μεγάλη ανάγκη γνώσεων ή και αυτοεπιβεβαίωσης, γιατί, ας το πω λίγο υπερβολικά, οι ομοιοπαθητικοί είναι μια μειονότητα που αγωνίζεται να επιβιώσει, και επομένως θέλει να συγκεντρώνεται για να μιλάει, αυτό είναι πολύ καλό, δεν είναι αρνητικό.

Περάσαμε δύο ευχάριστες μέρες, εκτός από το επιστημονικό τμήμα. Εγώ πέρασα πολύ καλά και φαντάζομαι όλοι, το είδα. Όλοι κερδίσαμε κάτι από το συνέδριο, από όλες τις ομιλίες. Πρέπει κανείς να είναι και ενεργητικός ακροατής για να κερδίσει κάτι.

Η ιατρική είναι μία. Δεν υπάρχει ομοιοπαθητική κλασική και ιατρική, είναι κακός ο διαχωρισμός, είναι λάθος να μειώνεται η κλασική ιατρική για να τονώσουμε την ομοιοπαθητική, θα δημιουργούνται πάντα αντιδράσεις, και δικαιολογημένες. Θυμίζω ότι οι επιτυχίες της κλασικής ιατρικής, τις οποίες ο κύριος Χαριτάκης ανέφερε επιτυχώς, δεν μπορεί κανείς να τις αρνηθεί, και ίσως δεν υπήρχαν ασθενείς για να δρούνε οι ομοιοπαθητικοί.

Θυμίζω τους συγγραφείς μιας ανακοίνωσης για τη θρομβοφλεβίτιδα, ότι αν ο ασθενής δεν είχε πάρει αντιβιοτικά και αντιπηκτικά, δεν θα υπήρχε ασθενής για να εφαρμοσθεί ομοιοπαθητική. Ναι, η ομοιοπαθητική βοήθησε, αλλά δεν μπορούμε τα άλλα δύο να τα βγάζουμε τελείως απ’ έξω, είμαστε γιατροί. Με ενοχλεί ως γιατρό, όχι ως κλασικό ή ομοιοπαθητικό, που είμαι θετικά διατεθειμένος φυσικά, να μη βλέπουμε συνολικά την ιατρική ως Ιατρική, ως μία οντότητα.

Σε ορισμένους τομείς, η κλασική ιατρική είναι αναντικατάστατη. Σε κάθε θεραπεία η προσωπικότητα και η συμπεριφορά του γιατρού είναι το Α και Ω της θεραπείας και της επιτυχίας. Είναι λάθος να λέμε ότι δεν υπάρχει επίδραση placebo, δεν μειώνει την ομοιοπαθητική και δεν μειώνει την κλασική ιατρική. Αν δεν ασχολείται ο ομοιοπαθητικός με τον ασθενή και δίνει μόνο το φάρμακο, είμαι βέβαιος ότι οι επιτυχίες θα είχαν μειωθεί κατά 70%. Η απασχόληση του ομοιοπαθητικού με τον ασθενή, και το ακούσαμε και προηγουμένως από τον κύριο Πιλάτη, είναι το αποφασιστικό σημείο. Ο γιατρός είναι το καλύτερο φάρμακο, το λένε μεγάλοι γιατροί, όχι εγώ. Μην ξεχνάτε ότι κάθε χορήγηση φαρμάκου έχει 30% επίδραση placebo, δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς, σε κάθε χορήγηση φαρμάκου. Μην ξεχνάμε ότι υπάρχει 30% αυτόματη ίαση. Επομένως, είναι δύσκολο στην ιατρική να βγάλεις ποιες μέθοδοι είναι επιτυχείς. Στην κλασική ιατρική, με όλους τους κανόνες έρευνας και πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες τεκμηρίωσης, αποσύραμε μεθόδους και φάρμακα μετά από 50 χρόνια εφαρμογής. Χρειάστηκαν 50 χρόνια για να καταλάβουμε ότι ένα φάρμακο είναι σκάρτο (για παράδειγμα, η κλιοκινόλη, η οποία είχε πολύ μεγαλύτερες ανεπιθύμητες ενέργειες).

Σύμφωνα με μελέτη του ΠΟΥ, η οποία μελέτησε περίπου 250 φάρμακα που ανακλήθηκαν λόγω έντονων ανεπιθύμητων ενεργειών, το 54% από αυτά τα φάρμακα ανακλήθηκε 15-50 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία. Δηλαδή, για τα μισά φάρμακα χρειάστηκε 15 χρόνια το λιγότερο για να δούμε ότι ήταν σκάρτα, για να καταλάβετε τι σημασία έχει ο μεγάλος αριθμός, η καλή τεκμηρίωση και η καλή έρευνα, και τι σημασία έχει το ένα περιστατικό. Ναι, θα μας βάλει σε αμφισβητήσεις, θα θέσει τα ερωτήματα, αλλά ένα περιστατικό δεν λέει απολύτως τίποτα και οδηγεί και σε λάθος συμπεράσματα.

Υπάρχουν αυτόματες ιάσεις όπως σας είπα, και επομένως μία περίπτωση ψωρίασης ή μία περίπτωση εκζέματος ως ανακοίνωση μέσα σε δύο χρόνια και να αναγνωρίζεται ως επιτυχία της ομοιοπαθητικής είναι τελείως λάθος και ξεφεύγει από κάθε επιστημονική διαπίστωση, δεν μπορείς να κάνεις μία ανακοίνωση ότι μέσα σε δύο χρόνια είχες ένα έκζεμα και μία ψωρίαση, διότι οι μη καλοήθεις κριτές θα πουν «αυτό ήταν η επιτυχία σου στα δύο χρόνια μεταξύ των δύο συνεδρίων, δηλαδή μία περίπτωση, και έρχεσαι να την ανακοινώσεις;». Το θεωρώ τελείως λάθος και χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση. Η φράση που άκουσα, αν δεν δούμε επιτυχία, δεν έχουμε δώσει το σωστό φάρμακο, είναι αλαζονική, σημαίνει ότι de facto η ομοιοπαθητική είναι επιτυχής και, επομένως, όπου υπάρχει αποτυχία το φάρμακο δεν δόθηκε με προσοχή. Λάθος, τελείως λάθος θέση αυτή η οποία ακούγεται, και όχι πρώτη φορά. Στις παιδικές παθήσεις καθηλωθήκαμε στο φάρμακο, ενώ όπως ακούσαμε από τη συστημική θεωρία και το στρογγυλό τραπέζι πρέπει να δεις και την οικογένεια. Ανέφερε η γιατρός ότι ο μπαμπάς ήταν πολύ κακός, παίδευε τα παιδιά, και αυτό το αφήσαμε απ’ έξω, καθηλωθήκαμε στο ομοιοπαθητικό φάρμακο. Ναι, το φάρμακο είναι σημαντικό, αλλά ο ομοιοπαθητικός είναι γιατρός πρώτα, δεν είναι ομοιοπαθητικός, πρέπει να βγάλει τον ασθενή του υγιή, και ο ομοιοπαθητικός θα χρησιμοποιήσει κλασική ιατρική αν δει ότι αυτό είναι το καλύτερο, δεν αποτελεί μείωση της ομοιοπαθητικής, θέλει μια συστημική σκέψη, μας το είπανε πολύ καλά.

Η Διεθνής Ένωση των Ομοιοπαθητικών έμαθα ότι έβγαλε κατευθυντήριες για τη νέα γρίπη, ο Ιατρικός Σύλλογος δεν έχει βγάλει, η Παιδιατρική Επιστημονική Εταιρεία δεν έχει βγάλει, αυτό είναι ένα συν για την ομοιοπαθητική.

Δεν αναφέρονται αποτυχίες στην ομοιοπαθητική, αυτό μου κάνει εντύπωση. Ακούω μόνο επιτυχίες. Δεν βλέπω μία ανακοίνωση να μου πει: «Ξέρεις, εγώ είχα 10 ασθενείς και στους 3 δεν μπόρεσα να κάνω τίποτα». Εγώ έκανα 10 χρόνια ομοιοπαθητική και δεν είχα επιτυχία, γιατί παρέμεινα; Γιατί η κλασική ιατρική δεν είχε να μου προσφέρει τίποτα στην πάθηση και έτσι παρέμεινα στην ομοιοπαθητική. Ξαφνικά ήρθε μια φίλη ομοιοπαθητικός και μου είπε πάρε αυτό και βελτιώθηκα αμέσως 100%. Δηλαδή, για 10 χρόνια έπαιρνα ομοιοπαθητικά φάρμακα χωρίς να μου κάνουν τίποτα, αυτό όμως δεν ανακοινώθηκε πουθενά! Θα έπρεπε να με ανακοινώσουν: «Παπαδόπουλος, 10 χρόνια τον θεραπεύαμε και δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα». Μου κάνει εντύπωση αυτό.

Έχω την εντύπωση ότι ο ομοιοπαθητικός έχει κλειστεί σε τέσσερις ομοιοπαθητικούς τοίχους. Όλα τα προβλήματα της ιατρικής τα έχει απ’ έξω, δεν ασχολείται, δηλαδή είμαι σίγουρος πως κανένας ομοιοπαθητικός δεν δίνει συμβουλές σε μια ηλικιωμένη γυναίκα πως δεν θα πέσει στο σπίτι της, το οποίο είναι πάρα πολύ σημαντικό, διότι οι περισσότεροι ηλικιωμένοι πέφτουν στο σπίτι και πεθαίνουν στα ελληνικά νοσοκομεία. Είναι σαφές αυτό. Δεν δίνουμε οδηγίες πρόληψης, θεωρούμε ότι το ομοιοπαθητικό φάρμακο είναι η πρόληψη, μα δεν είναι έτσι πάντα. Πρέπει να δούμε και αλλιώς το πράγμα.

Ο θνήσκων ασθενής. Πεθαίνει ο ασθενής στην Ελλάδα, πεθαίνουν άσχημα, κυρίως αυτοί που έχουν μεταστάσεις. Πονάνε, δεν ανακουφίζονται από τον πόνο. Οι μισοί πονάνε, υποφέρουν, αυτοκτονούν, στη Γερμανία 2.000 άτομα αυτοκτονούν επειδή πονάνε, σκεφτείτε εδώ τι γίνεται. Και δεν ακούω, ο ομοιοπαθητικός συνοδεύει στον θάνατο τον ασθενή του, πώς τον συνοδεύει, πώς τον ανακουφίζει, ή δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, πεθαίνει ο άλλος και φεύγουμε, γιατί και στην κλασική ιατρική αυτό κάνουμε, όταν πεθαίνει ένας τελειώνουμε, δεν τον συνοδεύουμε, δεν βλέπω τέτοιες εργασίες. Η διδακτορική διατριβή για τις κρανιογναθικές παθήσεις ήταν πολύ καλή μεθοδολογικά, γι’ αυτό το αναφέρω, ήταν πρότυπο θα έλεγα εργασίας όσον αφορά στα ομοιοπαθητικά φάρμακα. Αναφέρθηκαν και άλλα οδοντιατρικά, αλλά θεωρητικά. Είδα ανακοίνωση οδοντιατρική, αναφέρθηκε θεωρητικά ξεκινώντας με το τι είναι ομοιοπαθητκή, φαντάζομαι ότι σε τέτοια συνέδρια δεν χάνουμε τον μισό χρόνο της ανακοίνωσης για να πούμε τι είναι ομοιοπαθητική και ποιες είναι οι αρχές της ομοιοπαθητικής, και δεν ανέφερε καθόλου αποτελέσματα, τίποτα. Είπε τι θεωρητικά γίνεται, αυτό είναι ομιλία, δεν είναι ανακοίνωση. Πάντως, κινήθηκε το θέμα της οδοντιατρικής, κινήθηκε το θέμα της κτηνιατρικής, πολύ σημαντικό. Έμαθα ότι η βιολογική κτηνοτροφία παίρνει άδεια, τυποποιείται και πιστοποιείται μόνον όταν χρησιμοποιεί ομοιοπαθητικά φάρμακα και δεν χρησιμοποιεί ομοιοπαθητικά και ορμόνες. Μίλησα με την κτηνίατρο που κάνει ομοιοπαθητική στο ιατρείο της και θεραπεύει και τους ιδιοκτήτες των σκύλων, αυτό είναι συστημική σκέψη. Ειδική αναφορά, το registry πολύ καλό, θέλει όμως πολύ δούλεμα ακόμα.

Στην κλινική έρευνα υστερούμε, δεν υπάρχει θέμα. Δεν θα επικεντρωνόμουν στη δυναμοποίηση. Προς το παρόν δεν μπορείς να βγάλεις άκρη από αυτά, και βάλλεται η ομοιοπαθητική επειδή δεν μπορεί να αποδείξει τίποτε από αυτά. Ενέργειες, ιστορίες... «Κύριε, έχεις αποτέλεσμα;» Τελείωσε. Η ασπιρίνη χρησιμοποιείται 50 χρόνια χωρίς να ξέρουμε το μηχανισμό της, το 1975 μάθαμε πώς δρα η ασπιρίνη. Δεν είναι ο μηχανισμός το παν. Επομένως, θέλουμε αποτέλεσμα και δεν έχουμε αποτελέσματα. «Κύριοι, είχα 10 ρευματοειδείς αρθρίτιδες, τόσες τις έκανα καλά με ομοιοπαθητική, τόσες δεν τις έκανα καλά». Μόνο έτσι θα πιστοποιηθεί η ομοιοπαθητική.

Οι delusions πολύ σημαντικές, θα το ονόμαζα φαρμακευτική ψυχανάλυση, μη αποκαλυπτική ψυχανάλυση. Και μου μπήκε η ιδέα ότι όταν ένας ομοιοπαθητικός ασχολείται με ένα θέμα πολύ καλά, και το είδαμε ότι ο ομιλητής είχε γνώση του θέματος σημαντική, μήπως οι άλλοι ομοιοπαθητικοί στέλνουν σε εξειδικευμένους ομοιοπαθητικούς για ορισμένα θέματα ασθενείς του. Γίνεται αυτό μεταξύ των ομοιοπαθητικών, δεν το ξέρω, στην ιατρική αυτό είναι εκτεταμένο. Έτσι, ο ορθοπεδικός στέλνει σε άλλον ορθοπεδικό που ασχολείται με ένα συγκεκριμένο θέμα.

«Ασφάλεια και αποτελεσματικότητα», όλα πολύ σημαντικά, κυρία Παπαζώη, θα σας πω την άποψή μου επειδή είσαστε πολιτικός και ενεργός πολίτης και αξιόπιστη, γιατί η Πολιτική δεν είναι και αξιόπιστη ως απασχόληση όπως ξέρετε, δεν λέω κάτι καινούργιο. Όποιος λέει ότι θα αλλάξει το ΕΣΥ δεν θα κάνει τίποτα, το ΕΣΥ δεν πάσχει διότι είναι κακό σύστημα, πάσχει διότι δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Έχει το ίδιο πράγμα με τον κομμουνισμό. Ακριβώς όπως και ο κομμουνισμός δεν εφαρμόστηκε ποτέ, γι’ αυτό απέτυχε, δεν απέτυχε, απλώς δεν εφαρμόστηκε ποτέ, έτσι και το ΕΣΥ δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Όποιος πει, το λέει ο Συνασπισμός, «πρέπει να διπλασιάσουμε τα έξοδα για την υγεία», σημαίνει ότι αυτή η αύξηση θα πάει στις εταιρείες και στους μεγαλογιατρούς. Δεν χρειαζόμαστε περισσότερα λεφτά. Η αιτία για την οποία το ΕΣΥ υποφέρει είναι η κάκιστη συμπεριφορά των γιατρών. Το θέμα έχει τελειώσει, 30% άχρηστες επεμβάσεις, αδιαφορούμε για τον άρρωστο, 11 π.μ. η ώρα στο νοσοκομείο της Κορίνθου, δεν έβρισκα γιατρό για να ρωτήσω για ασθενή, 11 η ώρα το πρωί. Λοιπόν, αν πει το ΕΣΥ θα το αλλάξει, δεν θα κάνει τίποτα ο υπουργός, και ας πει ότι θα δώσει και λεφτά. Και θέλει και κυρώσεις. Ξέρω διευθυντή μεγάλης ορθοπεδικής κλινικής, πολύ γνωστό και εξειδικευμένο, ο οποίος όλα τα πρωινά χειρουργούσε σε ιδιωτική κλινική. Όλοι το ξέρανε, ο διευθυντής του νοσοκομείου, οι πάντες το ξέρανε. Με ψεύτικο όνομα γιατί δεν μπορεί να βάλει το όνομά του. Δηλαδή παρανομία στην παρανομία, ο αναισθησιολόγος παρανομεί διότι το πρωτόκολλο το βάζει λάθος, ο άλλος γιατρός που δέχεται να μπει το όνομά του παρανομεί, δηλαδή πλήρης εκφυλισμός και εξευτελισμός της Ιατρικής. Όλοι τα ξέρουνε. Λέω ότι αν ένας πρωθυπουργός θέλει να εξουθενώσει έναν που δεν τον συμπαθεί, θα τον βάλει στο Υπουργείο Υγείας, έχει τελειώσει, αυτό είναι γλιστερό, είναι καρέκλα εκτίναξης, ή στο Υπουργείο Παιδείας. Και όταν συγκρουστεί η υπουργός αυτήν τη φορά με τα συμφέροντα, διότι αν δεν συγκρουστεί δεν θα γίνει απολύτως τίποτα, δεν θα τη στηρίξει ο πρωθυπουργός, και θα το δείτε.

Ό,τι δεν αναφέρθηκε δεν είναι λιγότερο σημαντικό, και σας ευχαριστώ πάρα πολύ γιατί πέρασα υπέροχα.