Ομοιοπαθητική: ειδικότητα ή όχι
Περίληψη της ομιλίας, από το 14ο Συνέδριο Ομοιοπαθητικής
Παναγιώτης-Σωκράτης Λουμάκης
Γενικός ιατρός-ομοιοπαθητικός
Επιμελητής Α' Κέντρου Υγείας Αστρους Αρκαδίας
Ένα βασικό χαρακτηριστικό της κλασικής (αλλοπαθητικής) Ιατρικής είναι η
διαίρεση, η διάσπαση του ανθρώπου σε επι μέρους όργανα και οργανικά
συστήματα: καρδιαγγειακό σύστημα, γαστρεντερικό σύστημα, νευρικό σύστημα,
δέρμα, ενδοκρινείς αδένες κλπ. Αντίστοιχη είναι και η διαίρεση της αρχικά ενιαίας
ιατρικής επιστήμης και τέχνης σε υποσύνολα: καρδιολογία, γαστρεντερολογία,
νευρολογία, δερματολογία, ενδοκρινολογία κλπ., που ονομάζονται "ειδικότητες".
Ανάλογα, λοιπόν, με το ποιο όργανο φαίνεται πρωταρχικά να πάσχει,
αναλαμβάνει ο αντίστοιχος "ειδικός" να το "θεραπεύσει", παραβλέποντας το
γεγονός οτι η πάθηση του συγκεκριμένου οργάνου ή συστήματος αποτελεί
συχνότατα εκδήλωση γενικευμένης διαταραχής του οργανισμού.
Η Ομοιοπαθητική, αντίθετα, δεν βλέπει τον οργανισμό ως ένα άθροισμα
επι μέρους τμημάτων, αλλα ως ένα ενιαίο και αδιαίρετο "όλον", ένα σύνολο. Αυτή
η ολιστική θεώρηση του ανθρώπου αποτελεί βασική θέση της Ομοιοπαθητικής,
βρίσκεται σε οξεία αντίθεση με τη "διαμερισματοποίηση" του από πλευράς
κλασικής ιατρικής και συνιστά το πρωταρχικό σημείο υπεροχής της
ομοιοπαθητικής απέναντι στην κλασική ιατρική.
Όταν, επομένως, ζητάμε να γίνει η Ομοιοπαθητική ειδικότητα , στην ουσία
αυτο-αναιρούμαστε και υιοθετούμε την, διασπαστική του ανθρώπινου "όλου",
λογική της αλλοπαθητικής ιατρικής. Με άλλη διατύπωση, ζητάμε από την
πολιτεία, που εχει αναγνωρίσει θεσμικά τη διαίρεση του ανθρώπου σε
"κουτάκια", να αναγνωρίσει και να προσθέσει άλλο ένα "κουτάκι" στα ήδη
υπάρχοντα , αυτό της ομοιοπαθητικής, με τη φρούδη ελπίδα ότι αυτό θα σημάνει
αυτόματα την επιστημονική μας καταξίωση.
Ας αναλογισθούμε, για λίγο, τις απόρροιες ενδεχόμενης αναγνώρισης της
ομοιοπαθητικής ως ειδικότητας στη συνείδηση των συναδέλφων και των απλών
ανθρώπων. Είναι σίγουρο ότι η αναγνώριση της Ομοιοπαθητικής ως ειδικότητας
δεν θα ανυψώσει το επιστημονικό κύρος της στα μάτια των αλλοπαθητικών
συναδέλφων, προκατειλημμένων αρνητικά ούτως ή άλλως, και πιθανότατα θα
την αποδώσουν σε επιτυχημένες συντεχνιακές διεκδικήσεις και καίριες
διασυνδέσεις του κλάδου μας.
Η οργάνωση και λειτουργία των συστημάτων υγείας τη σημερινή εποχή
διαπνέεται από τη θεώρηση του ανθρώπου ως διασπασμένου και
κατακερματισμένου όντος, όπως προαναφέρθηκε. Η τακτική που ακολουθείται
όταν ενας ασθενής επισκέπτεται με κάποιο πρόβλημα υγείας τα εξωτερικά ιατρεία
νοσοκομείου είναι να εξετάζεται διαδοχικά από τους γιατρούς των ειδικοτήτων που
πιθανώς σχετίζονται με το πρόβλημα του, οπότε είτε αντιμετωπίζεται θεραπευτικά
από τον γιατρό της Α ειδικότητας που κρίνει ότι εμπίπτει στην αρμοδιότητα του,
είτε παραπέμπεται σε άλλον κ.ο.κ. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ενας ασθενής π.χ.
με κεφαλαλγία επισκέπτεται τα εξωτερικά ιατρεία νοσοκομείου όπου λειτουργεί και
ιατρείο της ομοιοπαθητικής "ειδικότητας". Μέχρι να τεθεί οριστική διάγνωση θα εχει
πιθανώς εξετασθεί από παθολόγο, νευρολόγο, ΩΡΛ, οφθαλμίατρο ή και ψυχίατρο.
Αυτοί είτε θα τον θεραπεύσουν αυτόνομα, χωρίς τη συνδρομή του
ομοιοπαθητικού, είτε , στην περίπτωση που εχει αποπεμφθεί από όλους με την
δήλωση ότι δεν ανήκει στην αρμοδιότητα τους και με την προτροπή "δεν εχεις
τίποτα, πήγαινε να σε δεί και ο ομοιοπαθητικός ", θα καταλήξει στο ομοιοπαθητικό
ιατρείο. Ετσι θα εμπεδωθεί στη συνείδηση του κόσμου η αντίληψη ότι η
ομοιοπαθητική είναι μία ακόμα ειδικότητα δίπλα στις άλλες, που έχουν υπο την
αρμοδιότητα τους ένα κλάσμα του ανθρώπινου οργανισμού, και, το χειρότερο, η
εντύπωση ότι η Ομοιοπαθητική είναι η ειδικότητα-σκουπιδοτενεκές, όπου
πετιούνται οσα περιστατικά ανήκουν στα "αζήτητα"των άλλων ειδικοτήτων.
Γίνεται, επομένως, φανερό από τα παραπάνω, ότι η ομοιοπαθητική δεν
είναι ιατρική ειδικότητα αλλά ιατρική θεραπευτική μέθοδος και αυτή η θέση
προκύπτει από τις αρχές και τα θεμελιώδη αξιώματα πάνω στα οποία στηρίζεται η
ομοιοπαθητική.
Ακόμα και αν η Ελληνική πολιτεία ή το ιατρικό κατεστημένο, σε μια
μυστηριώδη εκδήλωση φαινομενικής αποδοχής, προτείνει την αναγνώριση της
ομοιοπαθητικής ως ιατρικής ειδικότητας, δεν θα πρέπει να τη δεχθούμε γιατί θα
είναι πολλαπλά καταστροφική για την ομοιοπαθητική, για λόγους που θα εξηγήσω.
Με βάση το θεσμικό πλαίσιο των ιατρικών ειδικοτήτων στην Ελλάδα ενας
γιατρός, άσχετα από τον αριθμό ειδικοτήτων στις οποίες εχει εκπαιδευθεί, μπορεί
να εξασκεί μόνο μία. Σε περίπτωση, λοιπόν, αναγνώρισης της ομοιοπαθητικής ως
ειδικότητας αυτό θα έχει τις παρακάτω συνέπειες.
Οσοι ομοιοπαθητικοί συνάδελφοι (και είναι πολλοί) έχουν άλλη "κλασική"
ειδικότητα, παράλληλα με την ομοιοπαθητική, θα αναγκασθούν να επιλέξουν τη
μία ή την άλλη. Κάποιοι, παρα την αδιαμφισβήτητη αγάπη τους για την
ομοιοπαθητική, για οικονομικούς λόγους ίσως εξαναγκασθούν να την απαρνηθούν
επαγγελματικά, κάτι που θα είναι, βέβαια, απώλεια και για τους ίδιους αλλά και για
το κίνημα της ομοιοπαθητικής στην Ελλάδα, που θα χάσει ενεργούς εκπροσώπους
της στον ιατρικό χώρο. Και ας μην αντιταχθεί το επιχείρημα ότι, όποιος αγαπά
πραγματικά την ομοιοπαθητική δεν πρόκειται να την εγκαταλείψει, γιατί οι
οικογενειακές υποχρεώσεις πολλών ομοιοπαθητικών γιατρών μπορεί να
επιτάσσουν διαφορετικά.
Αλλά και όσοι επιλέξουν την ομοιοπαθητική θα ζημιωθούν επαγγελματικά,
γιατί πλέον δεν θα μπορούν να αναλαμβάνουν περιστατικά που εμπίπτουν σε
άλλες ειδικότητες, χωρίς τον φόβο να δεχθούν καταγγελία από συναδέλφους των
αντίστοιχων ειδικοτήτων ότι κάνουν "αντιποίηση ιατρικής ειδικότητας". Και είναι
σίγουρο ότι το ΚΕ.Σ.Υ., το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας θα κληθεί να γνωμοδοτήσει
και να οριοθετήσει τα σύνορα που θα χωρίζουν τα "ομοιοπαθητικά" περιστατικά
από τα ψυχιατρικά, τα νευρολογικά, τα παθολογικά, τα παιδιατρικά, τα
δερματολογικά κλπ. (Τι τραγική κατάσταση για την ομοιοπαθητική, που
επαγγέλλεται το αδιαίρετο του ανθρώπινου οργανισμού.) Και ποιος μπορεί να είναι
τόσο αθεράπευτα αισιόδοξος ώστε να ελπίζει ότι η γνωμοδότηση του ΚΕ.Σ.Υ.,
θεσμικού οργάνου που αποτελείται από κλασικούς γιατρούς και ελέγχεται από την
κλασική ιατρική, θα είναι ευνοϊκή για την ομοιοπαθητική;
Επιπλέον θα σβησθούν, μια για πάντα, οι ελπίδες να προσελκυσθούν
παλαιότεροι αλλοπαθητικοί συνάδελφοι στο χώρο της ομοιοπαθητικής. Γιατί ποιος
συνάδελφος καταξιωμένος επαγγελματικά θα δεχθεί να αφήσει την ειδικότητα του
για "τα όμορφα μάτια" μιάς άλλης ειδικότητας, συμπαθητικής μέν, και με πολύ
καλά αποτελέσματα όπως έχει ακούσει, αλλά που, για χάρη της, θα πρέπει να
απαρνηθεί την πελατεία και τις συνακόλουθες οικονομικές απολαβές που με
τόσο κόπο επι σειρά ετών έχει δημιουργήσει;
Αντίθετα, η αναγνώριση της Ομοιοπαθητικής ως θεραπευτικής μεθόδου
δεν δημιουργεί αυτά τα προβλήματα και προάγει αποτελεσματικά τη διάδοση
της. Ένας συνάδελφος παιδίατρος, γυναικολόγος, παθολόγος, δερματολόγος,
ψυχίατρος κλπ. δεν θα έχει κανένα πρόβλημα να εφαρμόσει τη νέα, γι' αυτόν,
μέθοδο και να την εντάξει στο θεραπευτικό του οπλοστάσιο. Κατά τον ίδιο
τρόπο που πολλοί συνάδελφοι αναισθησιολόγοι, χειρουργοί, ορθοπαιδικοί κλπ.
έχουν ενσωματώσει στην ιατρική τους πρακτική τον βελονισμό, ως
αναγνωρισμένη θεραπευτική μέθοδο, εφαρμόζοντας παράλληλα και άλλες
μεθόδους κατά περίπτωση.
Υπάρχει, τέλος, και μια άλλη καταστροφικότατη συνέπεια που έχει σχέση με
την ενδεχόμενη θεσμοθέτηση της ομοιοπαθητικής ως ειδικότητας.
Θα συμφωνείτε, ασφαλώς, όλοι ότι η ανύψωση του κύρους της
ομοιοπαθητικής περνάει μέσα από την επιστημονική έρευνα, την αξιόπιστη και
έγκυρη επιστημονικά έρευνα. Τέτοια αξιόπιστη ομοιοπαθητική έρευνα, που να
είναι τόσο γερά θεμελιωμένη ώστε να ανταποκρίνεται στα κριτήρια για δημοσίευση
σε ιατρικά περιοδικά και παρουσίαση σε επιστημονικά συνέδρια είναι πολύ
δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, να υπάρξει έξω από τον χώρο ενός δημόσιου
συστήματος υγείας. Η απόρριψη όλων των εργασιών που υποβλήθηκαν για
παρουσίαση στο παρόν συνέδριο αποτελεί την τραγική επαλήθευση του
παραπάνω ισχυρισμού. Επομένως, είναι απόλυτα αναγκαίο να αποκτήσει η
ομοιοπαθητική πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, να προσληφθούν
ομοιοπαθητικοί γιατροί στο ΕΣΥ.
Το να πεισθεί η Ελληνική πολιτεία να προσλάβει ομοιοπαθητικούς γιατρούς
στο ΕΣΥ βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με το οικονομικό κόστος μιας τέτοιας
απόφασης και, αν το κόστος είναι μεγάλο, δεν πρόκειται να γίνει δεκτό, ιδίως υπο
την τρέχουσα οικονομική στενότητα. Στην περίπτωση που η ομοιοπαθητική γίνει
ιατρική ειδικότητα σημαίνει ότι πρέπει να ιδρυθούν ξεχωριστές ομοιοπαθητικές
κλινικές, τόσο ως κτιριακές υποδομές, όσο και από άποψη στελέχωσης, στα
νοσοκομεία των πόλεων και να συσταθούν επιπλέον θέσεις για ομοιοπαθητικούς
γιατρούς στα Κέντρα Υγείας των κωμοπόλεων. Αν, λοιπόν, λάβουμε υπ' όψη ότι
για να καλύψουν τις ανάγκες του πληθυσμού καθημερινά σε 24ωρη βάση οι
ομοιοπαθητικές "μονάδες υγείας" χρειάζονται τουλάχιστον τρείς γιατρούς η κάθε
μία και υπολογίσουμε την επιβάρυνση του προϋπολογισμού από μισθούς,
εφημερίες, δαπάνες ίδρυσης των ομοιοπαθητικών κλινικών και ιατρείων κλπ.
διαπιστώνουμε ότι το κόστος είναι τόσο υπέρογκο ώστε η ένταξη ομοιοπαθητικών
γιατρών στο ΕΣΥ μετατρέπεται σε απραγματοποίητο όνειρο.
Αντίθετα, η αναγνώριση της ομοιοπαθητικής ως θεραπευτικής μεθόδου
παρακάμπτει τα παραπάνω προβλήματα, γιατί δεν χρειάζεται να συσταθούν και να
στελεχωθούν αυτόνομες ομοιοπαθητικές κλινικές ή μονάδες και δεν συνεπάγεται
πρόσθετο κόστος στον κρατικό προϋπολογισμό. Στις προκηρυσσόμενες θέσεις
γιατρών ΕΣΥ, παθολόγων, καρδιολόγων, παιδιάτρων, γυναικολόγων κλπ. μπορεί
να θεσπισθεί ώστε ο τίτλος της ομοιοπαθητικής να αποτελεί ένα ισχυρό επιπλέον
προσόν και συγκριτικό πλεονέκτημα για διορισμό. Επιπλέον, και οι ήδη
υπηρετούντες γιατροί του ΕΣΥ μπορούν, με τη θέσπιση κατάλληλων κινήτρων, να
εκπαιδευθούν στην ομοιοπαθητική. Το αποτέλεσμα θα είναι να εμπλουτίζεται
διαρκώς το ΕΣΥ με ικανό αριθμό ομοιοπαθητικών γιατρών που θα διαδώσουν
ευρύτατα την κλινική ομοιοπαθητική και θα προαγάγουν δυναμικά την
ομοιοπαθητική έρευνα.
Συμπερασματικά, η ομοιοπαθητική δεν είναι και δεν πρέπει να γίνει
ειδικότητα. Η απευκταία θεσμοθέτηση της ως ειδικότητας θα την εγκλωβίσει στη
διασπαστική λογική της κατεστημένης ιατρικής σκέψης και στη διαζευκτική
αντίληψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τις ιατρικές ειδικότητες και θα τη
στραγγαλίσει. Μου είναι ακατανόητο να αποτελεί αίτημα πολλών ομοιοπαθητικών
γιατρών και πολλών φίλων της ομοιοπαθητικής να γίνει η ομοιοπαθητική
ειδικότητα, αίτημα που λογικά θα έπρεπε να είναι των εχθρών της ομοιοπαθητικής,
αν ληφθούν υπ'όψη οι καταστρεπτικές για την ομοιοπαθητική συνέπειες αυτής της
νομικής ρύθμισης.
Αντίθετα, η ομοιοπαθητική είναι και πρέπει να αναγνωρισθεί νομικά ως
θεραπευτική μέθοδος. Διότι ως θεραπευτική μέθοδος διατρέχει, διαπερνά όλες τις
ιατρικές ειδικότητες χωρίς να συμπαρατίθεται με αυτές. Τις υπερβαίνει, χωρίς
πάντα να τις αντιβαίνει, ωστε αργά και σταθερά να τις μεταλλάξει στη δική της
ολιστική αντίληψη της ανθρώπινης ύπαρξης. Δημιουργεί, τέλος, τα θεμέλια και την
προοπτική μιας λαμπρής και δυναμικής ανάπτυξης της ομοιοπαθητικής, ώστε να
κατακτήσει πλέον, όχι απλά μια σεβαστή θέση στο χώρο της ιατρικής, αλλά τα
πρωτεία και την πρωτοκαθεδρία που της αξίζουν.
