Η ομοιοπαθητική θεραπεία στην Κτηνιατρική

Της Κωνσταντίνας Μπελτέκου, κτηνίατρου, και της Ναταλίας Τζήμα, παθολόγου

Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, σε μια εποχή που την Ευρώπη μαστίζουν θανατηφόρες επιδημίες σε ανθρώπους και ζώα, γεννιέται η Κτηνιατρική ως αυτόνομη επιστήμη, με σκοπό την προαγωγή της υγείας των ζώων και έμμεσα των ανθρώπων. Έως τότε, χρέη κτηνιάτρου έκαναν οι γενικοί γιατροί και κυρίως όσοι εξ αυτών είχαν χειρουργικές γνώσεις και δεξιότητες. Είναι γνωστό ότι την ίδια εποχή ο Samuel Hahnemann, ο ιδρυτής της Ομοιοπαθητικής, ανακαλύπτει τη νέα θεραπευτική μέθοδο και τα εκπληκτικά της αποτελέσματα. Ήδη από το 1796, ο Hahnemann αναφέρει ότι: «Αν οι νόμοι της θεραπευτικής που ανακαλύπτω και διακηρύττω είναι ακριβείς, αληθείς και φυσικοί, θα πρέπει να διαπιστώνει κανείς την εφαρμογή τους στα ζώα όπως και στους ανθρώπους». Το 1833, ο γερμανός κτηνίατρος Guillaume Lux εκδίδει το περιοδικό «Zooiasis», όπου αναφέρεται στη θεραπευτική δράση ομοιοπαθητικών φαρμάκων σε κολικούς και χωλότητες αλόγων. Ο Lux χρησιμοποιεί μόνο τέσσερα ομοιοπαθητικά φάρμακα: Nux Vomica, Camphora, Opium, Aconitum. Οι πρώτοι ευρωπαίοι κτηνίατροι που άσκησαν Ομοιοπαθητική ασχολούνταν κυρίως με άλογα. Στις μέρες μας, τα σύγχρονα θεραπευτικά αδιέξοδα της συμβατικής Ιατρικής, σε συνδυασμό με την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης στις παρενέργειες των χημικών φαρμάκων, έχουν στρέψει πολλούς ανθρώπους σε ηπιότερες μορφές θεραπείας όπως η Ομοιοπαθητική. Τα ζώα συντροφιάς (γάτες, σκύλοι, ωδικά πτηνά, άλογα) είναι καθρέφτης των ευρύτερων συνθηκών διαβίωσης των ιδιοκτητών τους (προσωπικών και κοινωνικών). Όπως είναι επόμενο, υφίστανται και τις ίδιες επιβαρύνσεις. Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών έχει προκαλέσει και εδώ ανθεκτικότητες μικροβίων και μεταλλάξεις ιών, με τρανταχτό παράδειγμα τη νέα γρίπη των χοίρων (Η1Ν1), με τρομακτικά αποτελέσματα στην επιβάρυνση της δημόσιας υγείας (αποδεδειγμένα και τεκμηριωμένα από ειδικότερους από εμάς επιστήμονες). Η θεραπευτική δυνατότητα της Ομοιοπαθητικής κερδίζει σήμερα συχνότερα έδαφος στους ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς. Η ομοιοπαθητική θεραπεία στα ζώα ακολουθεί τους ίδιους νόμους και αρχές που ακολουθεί για τη θεραπεία των ανθρώπων. Χρησιμοποιούνται τα ίδια φάρμακα σε ανάλογες κατά περίπτωση δυναμοποιήσεις. Η λήψη του ομοιοπαθητικού ιστορικού του ζώου είναι εξίσου σημαντική υπόθεση με εκείνη του ανθρώπου. Από τη σαφήνεια, την ακρίβεια και την πληρότητά του εξαρτάται η σωστή συνταγογράφηση. Ο ομοιοπαθητικός κτηνίατρος έχει να αντιμετωπίσει τις παρακάτω δυσκολίες. α) Η διάγνωσή του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητα παρατήρησης του ιδιοκτήτη των ζώου και από τη σχέση του με αυτό. Η εικόνα του ζώου στο ιατρείο δεν είναι πάντα σαφής, και έτσι οι πληροφορίες των ιδιοκτητών-συντρόφων των ζώων είναι πολύτιμες. Ευτυχώς, τα διαγνωστικά μέσα που έχουν στη διάθεσή τους οι κτηνίατροι σήμερα είναι εφάμιλλα με αυτά των ανθρώπων. β) Απαιτείται να εκμαιεύει πληροφορίες για το ζώο που συχνά, ηθελημένα ή αθέλητα, αποκρύπτονται, αγνοούνται ή παραποιούνται υπό το πρίσμα της οπτικής γωνίας του ιδιοκτήτη. γ) Απαιτείται να αποκωδικοποιηθούν και να αξιοποιηθούν οι εξωλεκτικές πληροφορίες που μας δίνει το ίδιο το ζώο. Στον τομέα αυτό, οι κτηνίατροι είναι περισσότερο εξασκημένοι, μια και ο ασθενής τους μιλάει άλλη γλώσσα απ’ αυτούς. Και σαν ομοιοπαθητικοί όμως χρειάζεται να μάθουμε να βλέπουμε και να ακούμε την ιδιαίτερη γλώσσα κάθε ασθενή, να παρατηρούμε πιο βαθιά και την πιο λεπτή απόχρωση στην όψη ή τη συμπεριφορά του. δ) Στις μέρες που ζούμε, στα αστικά τουλάχιστον κέντρα, απαιτείται να επισημανθούν και να αξιοποιηθούν στοιχεία ταύτισης της ιδιοσυγκρασίας ιδιοκτήτη-ζώου, κάτι που εμφανίζεται όλο και πιο συχνά τελευταία. (Ίδιο ιδιοσυγκρασιακό φάρμακο ιδιοκτήτη-ζώου, στοιχεία ταύτισης ανθρώπου-ζώου.) Η Ομοιοπαθητική θεραπεύει με ικανοποιητικά αποτελέσματα οξέα και χρόνια προβλήματα. Τα συνηθέστερα εξ αυτών είναι, όπως και στους ανθρώπους, δερματοπάθειες, αλλεργίες, χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, γαστρεντερολογικά προβλήματα, αυτοάνοσα, FIV λευχαιμίες, μυοσκελετικά προβλήματα. Η αποτελεσματικότητά της είναι εξίσου ικανοποιητική σε προβλήματα συμπεριφοράς (συναισθηματικές διαταραχές). Τα τελευταία χρόνια, όλο και πιο συχνά οι ιδιοκτήτες ζώων καταφεύγουν σε αυτήν για τέτοιου είδους προβλήματα. Τα θεραπευτικά αποτελέσματα εξαρτιόνται από τα όρια του οργανισμού του ζώου, από το πόσο επιβαρημένος από αλλοπαθητικές θεραπείες είναι ο οργανισμός του και από το πόσο αναστρέψιμες είναι οι βλάβες που έχει υποστεί. Δυστυχώς, η Ομοιοπαθητική είναι συνήθως η τελευταία λύση. Σημαντικό ρόλο παίζει εδώ και η επάρκεια του γιατρού. Ο ομοιοπαθητικός κτηνίατρος απαιτείται να έχει άρτια και βαθιά γνώση της Ομοιοπαθητικής, ώστε να μπορεί να ασκεί την τέχνη του. Τη μετατροπή της εικόνας της παθολογίας του ασθενούς σε εικόνα φαρμάκου. Η κλινική εμπειρία έχει δείξει ότι πολύ συχνά μια επιτυχής ομοιοπαθητική θεραπεία σε ένα χρόνιο, αθεράπευτο ή με κακή πρόγνωση πρόβλημα ενός ζώου άνοιξε την πόρτα της Ομοιοπαθητικής στον ιδιοκτήτη του. Η αποτελεσματική ομοιοπαθητική θεραπεία σε ζώα συντροφιάς ή σε παραγωγικά ζώα σε οξέα ή χρόνια προβλήματα, σε ενδημικές νόσους ή σε μεμονωμένα περιστατικά, σε οργανικά προβλήματα ή σε προβλήματα συμπεριφοράς δίνει αποστομωτική απάντηση σε όσους δυσπιστούν για τις δυνατότητές της ή ισχυρίζονται ότι η δράση της στηρίζεται στη θεραπευτική σχέση ασθενή-γιατρού ή στην αυθυποβολή (placebo). Η ευθύνη, επομένως, του ομοιοπαθητικού κτηνίατρου είναι μεγάλη τόσο απέναντι στον ασθενή του όσο και απέναντι στη θεραπευτική μέθοδο που ακολουθεί, γιατί με την αρτιότητά του συμβάλλει στην αύξηση της εμπιστοσύνης στις θεραπευτικές δυνατότητες της Ομοιοπαθητικής. Μπορεί, παράλληλα, να προσφέρει επιχειρήματα για τη θεσμοθέτηση και τη νομική κατοχύρωσή της όσο κανείς άλλος.

Βιολογική Κτηνοτροφία

Τέλος, στο πλαίσιο της κοινωνικής συνειδητοποίησης για όσο το δυνατόν καθαρότερες τροφές, την τελευταία δεκαετία αναπτύσσεται ένας ιδιαίτερος τομέας της Κτηνοτροφίας, η βιολογική Κτηνοτροφία. Πρόκειται για προϊόντα που παράγονται με σεβασμό στο περιβάλλον, στο ζώο, στην υγεία και στις διατροφικές ανάγκες του ανθρώπου. Εξασφαλίζουν την υγεία των καταναλωτών, των παραγωγών και του περιβάλλοντος. Η νομοθεσία της Ε.Ε. επιβάλλει στις κτηνοτροφικές μονάδες που θέλουν να πιστοποιηθούν ως βιολογικές, μεταξύ άλλων, την απαγόρευση ορμονών, αντιβιοτικών ή άλλων χημικών φαρμάκων και επιτρέπει κυρίως τη χρήση ομοιοπαθητικών φαρμάκων και ιχνοστοιχείων. Στην ιστορία της ανθρωπότητας, η φυσική και η ψυχική υγεία ανθρώπων και ζώων ήταν και παραμένουν άρρηκτα συνδεδεμένες. Αν, επομένως, η ιδεώδης θεραπεία συνίσταται στην ήπια, γρήγορη, μόνιμη αποκατάσταση της υγείας με βάση εύκολα κατανοητές αρχές ("Organon, Hahnemman, 2η παράγραφος), τότε η αξία αυτής της θεραπευτικής μεθόδου στα ζώα είναι σημαντική τόσο για τα ίδια όσο και για τους ανθρώπους, αλλά κυρίως για το οικοσύστημα που μας φιλοξενεί ισότιμα.