Ο καλύτερος ομοιοπαθητικός γιατρός
Η Ομοιοπαθητική πρέπει να αναλαμβάνεται τον ασθενή "ως πρόσωπο" με τέτοιο τρόπο, ώστε εδραιώνοντας τη φύση της διάγνωσης να είναι πάντοτε απαραίτητο να εξετάζουμε τα υποκειμενικά συμπτώματα, έτσι ώστε να διαμορφωθεί το χαρακτηριστικό) σύμπλεγμα. Η μεγαλύτερη δυσκολία στη μελέτη μιας περίπτωσης έγκειται ακριβώς στην αναγνώριση των ψυχολογικών συμπτωμάτων, που έχουν μια ιδιαίτερη αξία στην ιεράρχηση της εικόνας, και τα οποία δεν μπορούν να παρατηρηθούν απλά μέσω της λήψης ενός επιφανειακού ιστορικού, αλλά μέσω της διαισθητικής σύλληψης από τον γιατρό της κατάστασης του ασθενούς σαν σύνολο.
Η ομοιοπαθητική διάγνωση
Η πρόοδος της Ομοιοπαθητικής εξαρτάται από την εκπαίδευση κάθε ομοιοπαθητικού ιατρού να διακρίνει τα αυθεντικά, δυναμικά συμπτώματα του ασθενούς. Έτσι οδηγείται σε μία σίγουρη διάγνωση και σε μία ορθολογιστική παρακολούθηση της εξέλιξης του πάσχοντος έχοντας ως σημείο αναφοράς την πορεία των δυναμικών συμπτωμάτων. Αυτό συνεπάγεται την παρατήρηση της ιδιαίτερης ιδιοσυγκρασίας και όχι της αλλαγής ή της μετατόπισης των παθολογοανατομιών συμπτωμάτων. Η πρώτη είναι το δυναμικό υπόβαθρο που πρέπει να διαγνώσει ο ομοιοπαθητικός ιατρός αποφασίζοντας χωρίς αντιψυχολογικές προκαταλήψεις την διερεύνηση της προσωπικότητας, όπου η δυναμική συμπτωματολογία διαφαίνεται με πιο ξεκάθαρα χαρακτηριστικά.
Μέχρι τώρα δεν υπήρχαν πιο ασφαλή ή πιο αποτελεσματικά μέσα διάγνωσης από μία άμεση λεπτομερή εξέταση των συμπτωμάτων από ένα γιατρό κλινικά εκπαιδευμένο έτσι ώστε να αναγνωρίζει και να ερμηνεύει την υποκειμενικότητα του ασθενούς. Καμία ηλεκτρονική ή εργαστηριακή τεχνική οποιασδήποτε φύσης δεν μπορεί να παρακάμψει την ανυπολόγιστη αξία της επαφής γιατρού - ασθενούς (στα πλαίσια της παρουσίας του προβλήματος της νόσου). Για αυτόν το λόγο θα πρέπει η ομοιοπαθητική σημειολογία να προσαρμοστεί στη σύγχρονη γνώση της προσωπικότητας, λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδέες και την αντίληψη που έχει ο ασθενής για τον εαυτό του και τα συμπτώματα του σχετίζοντας τα με υποσυνείδητες ιδέες και συναισθήματα που μπορούν να αποκαλυφθούν μέσω του ιστορικού. Το απομονωμένα συμπτώματα δεν έχουν αξία αν δεν συσχετιστούν με τα βαθειά κίνητρα της προσωπικότητας, η δυναμική των οποίων πρέπει να κατανοηθεί από το γιατρό ώστε να προκύψει η ορθή κλινική σύνθεση. Μπορεί να θεωρηθεί ως υπεραπλούστευση η άποψη ότι αυτό που χαρακτηρίζει την αληθινή ομοιοπαθητική εξέταση είναι η κατάσταση όπου ο γιατρός κατευθύνει την προσοχή του ασθενή στον εαυτό του όχι ως μια κλινική περίπτωση, ως μία νόσο, αλλά ως ένα πρόσωπο. Το φάρμακο που θα θεραπεύσει έναν ασθενή με νευραλγία στον βραχίονα, για παράδειγμα, ανταποκρίνεται σ' ένα γενικό χαρακτηριστικό του ασθενούς που σχετίζεται με τη χρόνια διαδικασία που προκάλεσε την εμφάνιση του πόνου, παρά στην καθεαυτή φύση του πόνου. Κάθε τοπική διεργασία πρέπει να προσεγγίζεται με διάθεση παρατήρησης των κλινικών στοιχείων της συνέχειας που δημιουργούν την ενότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, η οποία πάσχει από μία τοπική νόσο. Μερικοί που διαφωνούν με αυτή τη θεώρηση πιστεύοντας ότι "όλα" τα συμπτώματα πρέπει να καλύπτοναι από το φάρμακο δεν κατανοούν ότι συνταγογράφηση βασισμένη μόνο στο συνολικό αριθμό των συμπτωμάτων δεν έχει συνέπεια, διότι η συνταγογράφηση πρέπει να βασίζεται στην σχετική αξιολόγηση που καθιστά σαφές το χαρακτηριστικό σύμπλεγμα, το οποίο με τη σειρά του "κυβερνά" την υπόλοιπη κλινική εικόνα.
Η Ομοιοπαθητική όντας η μόνη θεραπευτική βασισμένη σε άμεσο πειραματισμό στον άνθρωπο, θα συνεχίσει να εφαρμόζεται και εμπειρικά, μέχρι να αποφασίσει να αντιμετωπίσει τα ιδιοσυστασιακά, βιογραφικά και κλινικά προβλήματα του ασθενή. Δεν είναι όμως εφικτό να έχουμε μια εικόνα των φαρμάκων με βάση μόνο τη συμπτωματολογία και να αναπτύξουμε έτσι καλή μνήμη για τον χειρισμό των Keynotes (Χαρακτηριστικά συμπτώματα που βοηθούν ιδιαίτερα στην συνταγογράφηση του σωστού ομοιοπαθητικού φαρμάκου) ή των τοπικών modalities (Τροποποιητικές συνθήκες ενός συμπτώματος), αγνοώντας την ίδια στιγμή, αυτό που είναι βασικό (και αναπόφευκτο) : δηλαδή να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την παθογόνο δυναμική του φαρμάκου στα πλαίσια της συνολικής προσωπικότητας του "Εισαγωγή ασθενούς. Τα συμπτώματα θα πρέπει να γίνονται κατανοητά όσον αφορά στην γενεαλογία και το νόημα τους σε σχέση με το ιστορικό του ασθενούς και τους τρόπου έκφρασης της ζωτικότητας του.
Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε για παράδειγμα τις παρακάτω περιπτώσεις. Μία ασθενής με λειτουργική γαστρική διαταραχή, η οποία χειροτερεύει με τη λήψη γλυκών (προς τα οποία έχει απέχθεια), διατηρεί μία σχέση μίσους με τη μητέρα της, με την οποία δε ζει πλέον μαζί λόγω κληρονομικών διαφορών (διεκδίκηση της περιουσίας του πατέρα της). Η ασθενής παίρνοντας Ignatia θεραπεύει το μίσος, το οποίο έχει σχηματοποιηθεί ως δυσανεξία στα γλυκά (που συμβολικά αντιπροσωπεύουν τη μητρική φροντίδα). Η Ignatia παρουσιάζει μία αξιοσημείωτη επιδείνωση από τα γλυκά και θυμό με θλίψη που δεν εκφράζεται, συγκροτώντας έτσι με τη συσχέτιση αυτή, το χαρακτηριστικό σύμπλεγμα αυτής της περίπτωσης.
Ο ομοιοπαθητικός ως θεραπευτής έχει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεται τη σύνθετη εικόνα του ασθενούς, δηλαδή όχι μόνο να διακρίνει ανάμεσα στην οργανική και ψυχική πάθηση αλλά επιπλέον να αναγνωρίζει και να ιεραρχεί τα συμπτώματα που καθορίζουν την προσωπική διάγνωση. Μία ασθενής παρουσιάζει επεισόδια παροξυσμικής ταχυκαρδίας με άφθονη εφίδρωση κατά τη διάρκεια των επεισοδίων, τα οποία διαρκούσαν από 10 έως 12 ώρες και συνοδεύονταν από ανησυχία και έντονο άγχος κατά την κατάκλιση. Από την κλινική εξέταση δεν προέκυψε τίποτα παθολογικό εκτός από ιδιοπαθή υπέρταση σίγουρα συναισθηματικής αιτιολογίας. Το ιστορικό του ασθενούς έδειξε στοιχεία αγχώδους νεύρωσης που μετατρέπονταν στα παροξυσμικά επεισόδια ταχυκαρδίας. Στην παρούσα συμπτωματολογία καταγράφηκαν συγκεκριμένα ψυχικά συμπτώματα αλλά το βιογραφικό ιστορικό αποκάλυψε ότι πριν ξεκινήσουν οι διαταραχές, η ασθενής είχε φόβο θανάτου (κατά διαστήματα) όταν ήταν μόνη της, πολύ έντονο με τη μορφή ξαφνικών παρορμήσεων που την έκαναν να σκέφτεται την αυτοκτονία. Γνωρίζοντας τους μηχανισμούς της σωματοποίησης των ψυχικών διαταραχών ο θεραπευτής επισήμανε ότι το σύμπτωμα αυτό ήταν χαρακτηριστικό για την περίπτωση αυτή και διέγνωσε Arsenicum Album για μία ασθενή φαινομενικά ήσυχη που όμως είχε τόσο έντονο φόβο θανάτου, που σκεφτόταν να αυτοκτονήσει νοιώθοντας ότι δεν αντέχει άλλο αυτή την αίσθηση. Παράλληλα οι κρίσεις παροξυσμικής ταχυκαρδίας επιδεινώνονταν όταν έμενε μόνη - εικόνα χαρακτηριστική για το Arsenicum Album.
Ανύπαντρη ασθενής 30 ετών παρουσίαζε υποτροπιάζουσα με κυστική ακμή στο πρόσωπο, για τα οποία υποβλήθηκε σε διάφορες θεραπείες, χωρίς αποτέλεσμα. Στο ιστορικό αναφέρθηκαν εξάψεις, δυσανεξία στη ζέστη, επιθυμία για παγωμένα ποτά, εύκολοι μωλωπισμοι και έντονη φαγούρα στο κεφάλι. Δεν παρουσίασε ιδιαίτερα συμπτώματα από την ψυχολογική σφαίρα. Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε Φώσφορο όμως θα ήταν απαραίτητο να λάβουμε υπόψη τα ψυχικά συμπτώματα που βγαίνουν στην επιφάνεια όταν ερευνηθεί ο τρόπος ζωής, το οικογενειακό αναμνηστικό και η προσωπικότητα της ασθενούς. Η μητέρα της πέθανε όταν ήταν 10 ετών κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης, όπου αφαιρέθηκε ινώδης όγκος. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας της είχε διαγνωστεί σύφιλη και αποφασίστηκε ότι η κόρη έπρεπε να υποβληθεί σε αγωγή με αρσενικό και βισμούθιο για μία περίοδο 8 χρόνων. Όταν η μητέρα πέθανε, η κόρη έζησε με μια θεία, με την οποία συνδέθηκε πολύ στενά. Τα χρόνια πέρασαν και η θεία πριν από 4 χρόνια παντρεύτηκε. Σήμερα έχει δύο παιδιά. Από τη γέννηση των παιδιών ο χαρακτήρας της ασθενούς άλλαξε. Εγινε επιθετική, νευρική, σκυθρωπή και άρχισε να εμφανίζει ακμή και ανάπτυξε έντονη απέχθεια προς τα παιδιά της θείας της, τα οποία δεν μπορούσε να ανεχτεί καθόλου, κάνοντας τη ζωή της οικογένειας ανυπόφορη. Είναι σίγουρο, ότι το στοιχείο της ζήλειας είναι το καθοριστικό όλης της εικόνας συμπληρωμένο από τα modalities : χειρότερα από την επαφή με ρούχα, χειρότερα από τη ζέστη, εξάψεις, επιθυμία για κρύα ποτά, και επίσης μωλωπισμοι και σύφιλη. Ο Φώσφορος αποκλείστηκε από τη διάγνωση για την οποία το οδηγό σύμπτωμα ήταν μη ελεγχόμενη ζήλεια. Το όμοιο φάρμακο που αναμφισβήτητα ανταποκρινόταν στην περίπτωση ήταν η Lachesis, παρόλο που το φάρμακο αυτό δεν επιθυμεί κρύα ποτά, σύμπτωμα στο οποίο δεν δόθηκε ιδιαίτερη αξία, δεδομένο ότι η προσωπικότητα του ασθενούς θα είναι πάντοτε το κύριο χαρακτηριστικό που καθορίζει τον εντοπισμό του simillimum.
Στις 20 Αυγούστου 1955 μία ασθενής . (50 ετών, άγαμη) επισκέφτηκε το ιατρείο (με αφορμή ένα ίνωμα μεγέθους μεγάλου πορτοκαλιού το οποίο δεν ήθελε να αφαιρέσει χειρουργικά παρά τις συστάσεις 3 γιατρών. Η ασθενής ανέφερε δυσπεψία με κάψιμο και ναυτία. Υπέφερε από χρόνια δυσκοιλιότητα. Δεν μπορεί ν' ανεχτεί τη ζέστη και ο ήλιος της προκαλεί έντονους πονοκεφάλους παρότι έχει μικρή αντοχή στον κρύο καιρό. Η αρτηριακή της πίεση ήταν 130 - 200 mm Hg. Δεν αναφέρθηκαν άλλα σωματικά συμπτώματα. Η ασθενής ζει με μια αδελφή που είναι παντρεμένη και είναι πολύ συνδεδεμένη με τον ανηψιό της, 15 ετών. Εκτός από αυτόν δε διατηρεί στενή σχέση με κανένα, αντίθετα αντιπαθεί έντονα το σύζυγο της αδελφής της, αλλά και τους ανθρώπους γενικότερα και ανθίσταται σε κάθε κοινωνική επαφή. Είναι απαισιόδοξη καταθλιπτική. Αποφεύγει τους ανθρώπους και χαρακτηρίζεται από την αξεπέραστη δειλία της απέναντι σε συγγενείς και ξένους. Δεν μπορεί να εκτελέσει κανενός είδους πνευματική εργασία, διότι εμφανίζονται έντονοι πονοκέφαλοι. Όταν ήταν 36 ετών την εγκατέλειψε ο αρραβωνιαστικός της, ένα μήνα πριν το γάμο και από τότε έχει αναπτύξει καταθλιπτική διάθεση που επιπλέκεται από ξαφνικές κρίσεις άγχους, αίσθημα παλμού και τρόμου που προκαλούνται από την ανάμνηση του ατόμου που την εξαπάτησε. Οι κρίσεις αυτές την υποχρέωσαν να διακόψει την καριέρα της ως μουσικού, διότι εμφανίζονταν κάθε φορά που έπαιζε πιάνο.
Εάν εστιαζόταν η προσοχή στα λίγα γενικά και ειδικά συμπτώματα δε θα ήταν δυνατό να εξατομικεύσουμε την περίπτωση της οποίας τα ξεκάθαρα χαρακτηριστικά - φαίνονται μόνο αν λάβουμε υπόψη μας το πλαίσιο της κατάστασης της ζωής της. Τα ψυχικά συμπτώματα που εκδηλώνονται από αυτήν αν προστεθούν στα λίγα γενικά συμπτώματα και στο χαρακτήρα συνιστούν την ακόλουθη εικόνα : ντροπαλότητα, απέχθεια προς τα μέλη της οικογένειας, απέχθεια προς συγκεκριμένα πρόσωπα, άγχος όταν παίζει πιάνο. Χειρότερα με τη ζέστη, πονοκέφαλος από έκθεση στον ήλιο, δυσπεψία. Τα παραπάνω συμπτώματα οδηγούν ξεκάθαρα στη χαρακτηριστική εικόνα του Natrum Carbonicum το οποίο χορηγήθηκε με πολλές δόσεις από κάθε δυναμοποίηση για ένα διάστημα 4 χρόνων. Επειτα από ένα χρόνο, η ασθενής επανήλθε στις 4 Ιουλίου 1961 δηλώνοντας ότι δεν ήθελε να πάρει βάρος. Το ίνωμα είχε εξαφανιστεί εντελώς, η λειτουργία της πέψης είναι απόλυτα φυσιολογική, ο ύπνος ήρεμος' άλλα συμπτώματα δεν υπάρχουν. Εξακολουθεί να ζει με την αδελφή της και νοιώθει ικανοποιημένη κι ευτυχισμένη. Εχει ξεπεράσει κάθε δυσκολία στην κοινωνική της ζωή και διατηρεί μια εγκάρδια σχέση με την οικογένεια και τους φίλους της.
Είμαι σίγουρος ότι ο φόβος της μήπως παχύνει, το κίνητρο για την τελευταία συνάντηση, οφείλεται ακριβώς στο γεγονός ότι είναι πολύ καλά. Σε ηλικία 56 ετών έχει ένα σώμα που το θαυμάζουν όλοι (βάρος 55kg, ύψος 1,55) και δεν επιθυμεί να χάσει αυτόν τον θαυμασμό. Αισθάνεται νέα, δυνατή, εμψυχωμένη, ενθουσιώδης με τη ζωή και ο λόγος που την οδηγεί στην απεξάρτηση είναι παράλληλα με την επιθυμία της να ευχαριστήσει το γιατρό για την πλήρη ανάνηψη, ο φόβος μήπως χάσει αυτά τα δώρα.
Στην περίπτωση αυτή, όπως και σε άλλες, η ακρίβεια και η σιγουριά με την οποία έγινε η διάγνωση οφείλεται στην ολοκληρωμένη κατανόηση του ασθενούς. Είναι προφανές ότι δεν ανέφερα την αντικειμενική εξέταση, διότι ήταν αρνητική. Δεν υπήρχε κανένα ανατομικό σύμπτωμα που θα διαμόρφωνε μια διάγνωση. Όμως σε κάθε περίπτωση πέρα από οτιδήποτε μπορεί να παρουσιάσει ο ασθενής ως έκφραση μιας φυσικής νόσου, η διάγνωση θα πρέπει πάντοτε ν' αναφέρεται στην ιδιοσυστασιακή προσωπικότητα του ασθενούς συμπεριλαμβανομένων των δυναμικών συμπτωμάτων που τελικά διαμορφώνουν την ουσιαστική θεώρηση της νόσου. Η θεώρηση αυτή, το θεμέλιο της παθολογίας είναι ο στόχος του θεραπευτή, έπειτα από λεπτομεριακή μελέτη της υποκειμενικότητας του ασθενούς. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα προβάλλει αβίαστα και καθαρά στο μυαλό του θεραπευτή ως αποτέλεσμα σύνθεσης, μετά από κατανόηση της ζωής του ασθενούς : κληρονομικότητα και λοιμώξεις, φυσικοί και ψυχικοί τραυματισμοί, συνθήκες ανάπτυξης της προσωπικότητας του και παρούσα συναισθηματική κατάσταση.
Σε κάθε σύμπτωμα που αναφέρει ο ασθενής και παρατηρεί ο γιατρός, πρέπει να ανιχνεύεται η παθοφυσιολογική γενεολογία του: ως μέρος ενός παθοφυσιολογικου μηχανισμού αλλά και ταυτόχρονα ως έκφραση μιας πρωτογενούς δυναμικής διεργασίας της οποίας οι ρίζες βρίσκονται πέρα από κάθε κλινική πραγματικότητα, στην κρυμμένη προσωπικότητα του ασθενούς.
Η Ομοιοπαθητική αποκτά τη συστηματική έρευνα του χαρακτηριολογικού υποβάθρου κάθε έκφρασης της νόσου ακόμα και σε εκείνες τις νόσους που εμφανίζονται με απλή, οργανική παθολογία εκεί όπου πολλές φορές είναι απαραίτητη η χορήγηση ενός τοπικού θεραπευτικού μέσου. Έτσι ικανοποιείται το αίτημα του εξανθρωπισμού της ιατρικής και υπάρχει άμεση επαφή με τη ψυχή του ασθενούς, ώστε να γίνει λογικά κατανοητή, χωρίς θεωρητικές εικασίες, η πραγματική φύση των αποκαλυφθέντων συμπτωμάτων, των αντιδραστικών διεργασιών ή των αμυντικών μηχανισμών που κινητοποιεί ο ασθενής. Έτσι ο θεραπευτής μπορεί να είναι σίγουρος για την συνθετική διάγνωση του, η οποία δεν μπορεί να τεθεί από καμία εργαστηριακή διαδικασία που υποκρίνεται ότι μπορεί να αντικαταστήσει την άμεση αντίληψη και κατανόηση του κλινικού προβλήματος από τον θεραπευτή.
του Dr. Τ. P. Paschero
Διάσημος Αργεντινός Ομοιοπαθητικός Ιατρός που πίστευε ότι οι καταβολές της ιδιοσυστασίας του ανθρώπου είναι περισσότερο περιβαντολογικής παρά κληρονομικής φύσεως. Φημισμένη είναι η εργασία του "Τα Διανοητικά Συμπτώματα στην Κλινική ιστορία της Ομοιοπαθητικής" που επίσης δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ομοιοπαθητική Ιατρική».
Μετάφραση - Επιμέλεια κειμένου Μαρία Παυλίδου, Ιατρός
