Είναι η Ομοιοπαθητική βοτανοθεραπεία;

Κωνσταντίνος Πίσιος, ομοιοπαθητικός, ειδικός παθολόγος
Από το περιοδικό "Ομοιοπαθητικά Νέα", τεύχος 22, 2011

Πολύς κόσμος νομίζει ότι η Ομοιοπαθητική είναι συνώνυμη με τη βοτανοθεραπεία (θεραπεία με βάση τα βότανα). Σε αυτό το άρθρο θα διαλύσουμε αυτόν τον μύθο, παρά τα αρκετά κοινά που έχουν οι δύο θεραπευτικές μέθοδοι. Αν και οι δυο μορφές θεραπείας ανήκουν στις φυσικές μεθόδους θεραπείας, η καθεμία χρησιμοποιεί διαφορετικά τις δραστικές της ουσίες και επιδρά με διαφορετικό τρόπο στον οργανισμό.

Τα βότανα προέρχονται από φυτά και δέντρα. Είτε ολόκληρο το φυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μόνο ορισμένα μέρη (ρίζες, φύλλα, άνθη, φλοιός, καρπός). Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα δεν παρασκευάζονται μόνο από φυτά, αλλά και από μέταλλα, γάλα, δηλητήρια ή μέρη διαφόρων ζώων, ιστούς κ.λπ.

Στη βοτανοθεραπευτική, τα φυτά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία είναι είτε με τη μορφή τσαγιού, είτε αλκοολούχα βάμματα, είτε εμβαπτισμένα έλαια. Το βότανο χρησιμοποιείται στην ακατέργαστη μορφή του. Για παράδειγμα, αν βάλετε το χαμομήλι σε ζεστό νερό και το διαλύσετε, μπορείτε, εν συνεχεία, να εισπνέετε τον ατμό ή να πιείτε το υγρό σαν τσάι χαμομήλι. Το σώμα σας απορροφά το πραγματικό χαμομήλι μέσω του ατμού ή του τσαγιού. Θα μπορούσατε, επίσης, να το αφήσετε να εμποτιστεί σε αλκοόλ και, εν συνεχεία, να πάρετε μερικές σταγόνες από το βάμμα χαμομηλιού που θα έχετε.

Το βότανο ως φάρμακο δεν έχει καμία σχέση με το ομοιοπαθητικό. Η φαρμακευτική του δράση εξαρτάται από τη σχέση δόσης-απόκρισης, δηλαδή η ανταπόκριση του οργανισμού σε αυτό, πώς αντιδρά, είναι σε άμεση αναλογία με τη δόση ή τη συγκέντρωση του φαρμάκου.

Το ομοιοπαθητικό παρασκευάζεται και δρα με τελείως διαφορετικό τρόπο. Παρότι προέρχεται από ένα ακατέργαστο υλικό, το ομοιοπαθητικό φάρμακο έχει αραιωθεί πάρα πολύ και έχει υποστεί ομοιοπαθητική δυναμοποίηση. Η δυναμοποίηση είναι μια σειρά από κρούσεις (δονήσεις). Μέσω της διαδικασίας αυτής απομακρύνεται κάθε πιθανότητα τοξικής δράσης στον οργανισμό.

Ένα ομοιοπαθητικό φάρμακο είναι μια ενεργειακή δύναμη που συντονίζεται με τη θεραπευτική ενέργεια του σώματος. Θα δράσει μόνο εκεί που είναι αναγκαίο.

Ένα βότανο, π.χ. ένα φυτικό καθαρτικό σε ωμή μορφή, θα σας δώσει περισταλτισμό (κίνηση) του εντέρου είτε το χρειάζεστε είτε όχι. Αν πάρετε όμως ένα ομοιοπαθητικό φάρμακο, παίρνετε περισταλτισμό του εντέρου, μόνο αν ο οργανισμός σας κρίνει ότι το χρειάζεστε. Αν και τα βότανα θεωρούνται γενικά ασφαλή, η μη τήρηση των κανόνων ή της συμβουλής του θεραπευτή μπορεί να οδηγήσει σε παρενέργειες, αφού η δράση εξαρτάται από την ποσότητα που λαμβάνεται.

Για παράδειγμα, τα γλυκοσίδια που περιέχονται στο Digitalis purpurea, το ελλέβορο και την κομβαλλάρια είναι καρδιοτονωτικά και διουρητικά, αλλά και ιδιαίτερα τοξικά αν ληφθούν σε μεγαλύτερες δόσεις. Με το ομοιοπαθητικό φάρμακο δεν ισχύει αυτό, και γενικά θεωρείται ότι δεν υπάρχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, οπότε είναι ασφαλές και για παιδιά, εγκύους, ή σε νεφρικές, καρδιακές ανεπάρκειες κ.λπ. Η βοτανοθεραπευτική είναι η παραδοσιακή ή λαϊκή ιατρική πρακτική που βασίζεται στη χρήση των φυτών και των φυτικών εκχυλισμάτων. Τα βότανα δουλεύουν παρέχοντας ορισμένες θρεπτικές ουσίες οι οποίες μεταβάλλουν τον τρόπο που το σώμα αντιδρά σε μια ανισορροπία, ή παρέχοντας θρεπτικές ουσίες που αλλοιώνουν το εσωτερικό περιβάλλον (π.χ., αναστέλλοντας τα βακτήρια να πολλαπλασιαστούν με την αλλαγή του pH).

Η Ομοιοπαθητική είναι φυσική μέθοδος θεραπείας. Στοχεύει στην ενδυνάμωση του ίδιου του οργανισμού κινητοποιώντας τις αμυντικές του δυνάμεις που ήταν ασθενείς, και έτσι ισχυροποιεί και αποκαθιστά τη διαταραγμένη του υγεία και επιφέρει την ίαση.

Μία ακόμα διαφορά είναι ότι η βοτανοθεραπευτική ορίζει τα βότανα με βάση τη χρήση τους στη συμβατική ιατρική και δεν επιδρά πάντα με βάση τα συνολικά συμπτώματα του ασθενούς (ολιστικά), ενώ η Ομοιοπαθητική τα ορίζει με βάση τον Νόμο των Ομοίων και δρα ολιστικά. Στον Νόμο των Ομοίων, όπως τον διατύπωσε ο Ιπποκράτης, η φαρμακευτική ουσία που μπορεί να προκαλέσει στον υγιή άνθρωπο ένα σύνολο συμπτωμάτων, μπορεί και να θεραπεύσει έναν ασθενή που έχει αρρώστια με ίδια συμπτώματα.

Η λογική στην οποία βασίζεται η Ομοιοπαθητική είναι η ακόλουθη: Κάθε σύμπτωμα που αναπτύσσει ο οργανισμός είναι η έκφραση της άμυνάς του και η προσπάθεια που κάνει για να καταπολεμήσει τη διαταραχή. Η συνολική συμπτωματολογία, επομένως, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η συνολική άμυνα που αναπτύσσει ο οργανισμός απέναντι στην ασθένεια. Αν, λοιπόν, του χορηγήσουμε ένα φάρμακο που μπορεί να αναπτύσσει παρόμοια συμπτώματα, στην ουσία ενισχύουμε την προσπάθειά του για άμυνα. Για παράδειγμα, το σύμπτωμα του πυρετού είναι η άμυνα του οργανισμού για να καταστείλει τον νοσογόνο παράγοντα (ιός, βακτηρίδιο). Επομένως, ο οργανισμός χρειάζεται υποστήριξη της θεραπευτικής του προσπάθειας μάλλον, παρά καταστολή του πυρετού. Αυτό κάνει η Ομοιοπαθητική. Δίνει ενέργεια στον οργανισμό, με αποτέλεσμα ο ίδιος να εξαλείψει τα παθολογικά συμπτώματα.

Κάποιες φορές, η χρήση των βοτάνων και η χρήση των ομοιοπαθητικών φάρμακων επικαλύπτονται, και ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μιας συγκεκριμένης ασθένειας δίνεται και από τις δύο θεραπευτικές. Η χρήση της Actaea racemosa, κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, είναι ένα παράδειγμα αυτής της επικάλυψης. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που υπάρχει σύγχυση και ταυτίζονται οι δύο μέθοδοι.

Συμπερασματικά, η βοτανοθεραπεία και η Ομοιοπαθητική είναι δύο εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις θεραπείας, αλλά σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν επιτυχώς και μαζί, για να δώσουν καλύτερη απάντηση στην αρρώστια.